İstismar müddətini bitirmiş binalar - Onlarla bağlı nə vaxt TƏDBİR GÖRÜLƏCƏK?

Bakı günü-gündən böyüyür inkişaf edir. Bu inkişaf fonunda bəzi tikililər “qocalır”, öz ömürlərini başa vururlar.

Bakının mərkəzində 100 ildən çox yaşı olan binaların sayı heç də az deyil. Bundan başqa ötən əsrin əvvəllərində və ortalarında tikilmiş bir çox binalar da artıq istismara yararsız vəziyyətdə düşüblər.

“Sirli bina”

Təhlükə ilə üz-üzə qalan binalardan biri Nəsimi rayonu, Dilarə Əliyeva küçəsi 200 ünvanında yerləşir. Sözügedən tikili o qədər yararsız hala düşüb ki, ətrafda yaşayan insanlar gələn səslərə görə buranı “sirli bina” adlandırırlar.

Səbail rayonundakı qəzalı yataqxanalar

Səbail rayonu, Yüzbəy Mürsəlov küçəsi 5 ünvanında yerləşən bina da qəzalı durumdadır. Bir əsr əvvəl 1910-cu ildə inşa olunan bu tikilidə dərin çatlar mövcuddur. Rəsmi qurumlar tərəfindən binanın istismara yararsız olması ilə bağlı rəy verilsə də, hələ də sözügedən tikilidə sakinlər yaşamağa davam edirlər.

Səbail rayonu, Badamdar qəsəbəsi, Seyran Məmmədov 3 ünvanında yerləşən yataqxana da qəzalı vəziyyətdədir. Məlumata görə, bina gəmi təmiri zavodunun yataqxanası olub. Bir vaxtlar bu zavodda çalışanlara verilən yataqxananın istismara yararsız olduğu rəsmi qurumlar tərəfindən təsdiqlənib.

Şəhərin mərkəzindəki təhlükə

İstismara yararsız vəziyyətdə olan digər bir bina isə paytaxtın Səbail rayonu, Mərdanov qardaşları küçəsi, 13 ünvanında yerləşir. Ötən əsrdə inşa olunan 3 mərtəbəli binanın divarları aşınıb, eyvanlarda isə çatlar yaranıb. Təhlükəli vəziyyət yarandığı üçün sakinlər də binadakı mənzillərin bir çoxunu tərk ediblər.

“Azərbaycan” Nəşriyyatının binası

İstismar müddəti başa çatan binalardan biri də Mətbuat prospektindəki “Azərbaycan nəşriyyatı”dır. Bu bina ötən əsrin ortalarında inşa edilib. Bu günə qədər bina davamlı şəkildə istismar olunsa da, heç zaman əsaslı şəkildə təmir olunmayıb. Ona görə də bina hazırda yararsız vəziyyətdir.

“Kəndçilər xəstəxanası”

Bakının mərkəzində yerləşən və istismara yararsız olan binalardan biri də əhali arasında “Kəndçilər xəstəxanası” kimi tanınan keçmiş 4 saylı Şəhər Kliniki Xəstəxanasının binasıdır. Paytaxtın Nəsimi rayonu, Füzuli küçəsi, 61 ünvanında yerləşən, 1911-1912-ci illərdə tikilən bina sovet işğalından sonra 4 nömrəli Şəhər Xəstəxanası kimi fəaliyyət göstərib. Xəstəxana 2018-ci ildə köçürüldüyündən bina 6 ildir ki, istifadəsiz qalıb.

“Naxçıvan hoteli”

Məşhur “Hyatt regency” kompleksinin ilk binalarından olan “Naxçıvan hoteli”nin binası da qəzalı vəziyyətdədir. Bu bina 2001-ci ildə baş verən zəlzələdə ciddi zərər görüb. Həmin dövrdə və sonrakı 25 ildə binada bir neçə dəfə yenidənqurma işləri aparılıb. Bu yenidənqurma hesabına isə binanın yükü artırılıb. Artırılan yüklər binaya əlavə ağırlıq verir.

Nə etməli?

Tanınmış memar, Türkdilli ölkələrin Beynəlxalq Akademiyasının üzvü Cahid Həsənov Bizim.Media-ya açıqlamasında binaların təyinatından asılı olaraq müftəlix tədbirlərin görülməsinin vacibliyini vurğulayıb:

“Məsələn, şəhərin mərkəzində yerləşən “Kəndçilər xəstəxanası” istismara yararsız vəziyyətə düşsə də, bina tarixi abidə kimi qorunur. Buna görə də, sözügedən tikilinin sahibkarlar tərəfindən özəlləşdirilməsinə şərait yaradılması və binanın restavrasiya olunaraq yenidən hotel və yaxud ticarət mərkəzi kimi istifadəyə verilməsi daha məqsədəuyğun olardı. Keçmiş yataqxana tipli, o cümlədən heç bir tarixi əhəmiyyəti olmayan binaların isə sökülərək yerində şəhərimizin arxitekturasına uyğun yeni binların tikilməsi artıq vacib bir hala çevrilib”.

Əmlak məsələləri üzrə ekspert Ramil Qasımzadə də istismara yararsız vəziyyətdə olan binaların sökülməsinin vacibliyini vurğulayıb:

“Bu cür binalar insanların həyatı üçün ciddi təhlükə mənbəyi olmaqla yanaşı, şəhərimizin ümumi mənzərəsini də korlayır. Məsələn, “Azərbaycan” Nəşriyyatının binası uzun illərdir təmir olunmadığından yararsız hala düşüb. Artıq bu tikilini təmir etməklə istismara yararlı vəziyyətə gətirmək mümkünsüzdür.

Hər gün minlərlə insanın qarşısından keçdiyi “Naxçıvan” hotelinin binasında da vəziyyət ürəkaçan deyil. Xatırladım ki, ölkəmizdə keçmiş Bakı mehmanxanasının yerində “Hilton” hoteli, Abşeron mehmanxanasının yerində isə “Marriot Absheron” hotelinin inşası kimi maraqlı təcrübə mövcuddur. Eyni qaydada “Naxçıvan” hotelinin də sökülməsi və yerində yeni binanın tikilməsi daha məqsədəuyğun olar”.