Böyük bank rəhbərləri süni intellektin işçi sayına təsiri barədə nə deyirlər?

Bank rəhbərləri süni intellektin (AI) iş proseslərinə gətirəcəyi inqilabi səmərəliliyi yüksək qiymətləndirirlər.

Lakin əsas sual budur: bu “səmərəlilik” işçilər üçün nə deməkdir? Daha az iş yeri, yoxsa iş modelinin dəyişməsi?

Dünya maliyyə sektorunda AI ilə bağlı açıqlamalar — həm sosial şəbəkələrdə, həm də bazarlarda ciddi rezonans yaradır. Bankların generativ süni intellektdən istifadə planları isə insan əməyinin hansı formada əvəzlənəcəyinə dair ilk real mənzərəni ortaya qoyur. ABŞ-ın ən böyük kommersiya banklarının bir çoxu 100 minlərlə əməkdaş çalışdırır, ümumilikdə FDIC üzrə kommersiya bank sektorunda bu rəqəm 2 milyona yaxınlaşır. Buna həm kassir işçiləri, həm də yüksək məbləğli sövdələşmələr həyata keçirən bankirlər, eləcə də süni intellekt sistemlərini quracaq minlərlə proqramçı daxildir.

Mövzunu daha yaxşı anlamaq üçün əsas bank rəhbərlərinin AI dövründə işçi sayına dair ən açıq mesajlarını təqdim edirik:

Cemi Dimon — "JPMorgan Chase"in baş direktoru

Dimon bir çox CEO-dan fərqli olaraq, açıq şəkildə etiraf edir ki, AI bəzi işləri sıradan çıxaracaq:

“AI iş yerlərini aradan qaldıracaq. İnsanlar artıq reallıqdan qaçmağı dayandırmalıdır”, – Dimon Fortune tədbirində deyib.

Onun sözlərinə görə, AI bəzi vəzifələrdə “köməkçi pilot”, bəzi proseslərdə isə “zəhmət tələb edən işləri tamamilə əvəz edən alət” olacaq.

CNN-ə müsahibəsində isə Dimon bildirib:

“Əgər bu prosesləri düzgün idarə etsək, işçi sayı sabit qala və hətta arta da bilər”.

O həmçinin qeyd edir ki, artan kibertəhlükələr AI sahəsində yeni işlərin yaranmasına da səbəb ola bilər:

“Cinayətkarlar AI-dən istifadə edəcəklər. Biz isə kibertəhlükəsizlikdə daha da güclənmək üçün bu texnologiyadan istifadə etməliyik”.

David Solomon — "Goldman Sachs"ın baş direktoru

Solomonun ən dəqiq mövqeyi bu ilin əvvəlində yaydığı daxili memo ilə məlum olub. Sənəddə AI-nin səmərəliliyi artıracağı və bunun işə qəbul prosesini ləngidəcəyi bildirilirdi:

“Mümkün olduğu qədər işçi artımının qarşısını almalı və səmərəliliyə fokuslanmalıyıq”.

Bununla belə, Solomon deyir ki:

“Biz daha yüksək dəyər yaradan insanlara ehtiyac duyuruq və onlara sərmayə qoymağa imkanımız var”. O hesab edir ki, növbəti 10 ildə AI nəticəsində bəzi vəzifələr azalacaq, lakin yüksək dəyərli mütəxəssislərin sayı arta bilər. AI-nin ən tez təsir göstərəcəyi sahələrdən biri isə proqram təminatı inkişafı olacaq.

Ceyn Freyzer  — "Citigroup"un baş direktoru

Freyzer AI-nin bank sektoruna geniş təsir edəcəyini düşünür. Onun 2023-cü ildə "LinkedIn"də yazdığı qeyddə deyilirdi:

“Qısa müddətdə generativ AI məhsuldarlığı kəskin artıracaq. Uzun müddətdə isə kod yazılmasından tutmuş müştəri xidmətinə qədər bankın bütün funksiyalarını dəyişə bilər”.

"Citigroup" artıq AI-nin əməliyyat təsirlərini görür:

1 milyon avtomatik kod yoxlaması, həftədə təxminən 100 min saatlıq iş gücünün qənaəti

Freyzer CNN-ə bildirib ki, AI qlobal səviyyədə ən azı 50% tətbiq edilmədiyi müddətdə kütləvi ixtisarlar baş verəcəyini düşünmür:

“Hələ orada deyilik və nə qədər sürətlə gedəcəyini bilmirik.”

Çarlis Şarf — "Wells Fargo"nun baş direktoru

"Wells Fargo" artıq 2019-dan bəri işçi sayını təxminən 25% azaldıb və "Scharf" bu tendensiyanın davam edəcəyini bildirir:

“Gələcəkdə daha az işçi ilə işləmək ehtimalı yüksəkdir... AI-nin işçiləri azaltmayacağını deyənlər reallığı doğru qiymətləndirmirlər.”

Şarfın sözlərinə görə, AI artıq mühəndislərin məhsuldarlığını 30–35% artırıb və yaxın illərdə hüquq, uyğunluq və çağrı mərkəzlərində də işçi ehtiyacını azalda bilər.

Brayan Moynihan — "Bank of America"nın baş direktoru

"Bank of America" minimum əməkhaqqını 25 dollar səviyyəsinə qaldırıb. Moynihan isə AI-nin bəzi şöbələri kiçiltməsinə baxmayaraq, əsas strategiyanın işçiləri yenidən təlimləndirmək olduğunu deyir:

“Əsas məsələ insanları yenidən yerləşdirmək və onlara yeni bacarıqlar qazandırmaqdır”.

Bankın AI virtual asistenti Erica, 2025-ci ilin noyabrında 1,4 milyard müştəri qarşılıqlı əlaqəsini avtomatlaşdırıb və bu, təqribən 11 min tam ştat ekvivalenti iş yükünü əvəz edib.

Tənzilə Ağabalayeva