Qlobal yoxsulluğu aradan qaldırmaq nə qədər vəsait tələb edir?

Yeni araşdırmaya görə, dünya üzrə varlı iqtisadiyyatlar istəsələr, əksər hallarda ifrat yoxsulluğu asanlıqla aradan qaldıra bilərlər.

Əsas məqamlar:

İnvestopedia yazır ki, dünya üzrə gündəlik 2,15 ABŞ dollarından az gəlirlə yaşayan insanları yoxsulluqdan çıxarmaq üçün illik 318 milyard dollar tələb olunur. Tədqiqatçılar bildirir ki, dünyanın ən varlı ölkələri bu məbləği rahatlıqla qarşılayacaq gücdədir; məsələn, bu rəqəm illik spirtli içkilərə xərclənən məbləğdən xeyli azdır. Bu, dünya iqtisadiyyatının cəmi 0,3%-i qədər bir vəsaitdir.

Bu nəticələr Stanford Universiteti, Kaliforniya Universiteti (Berkeley və San Diego kampusları) alimlərinin Milli İqtisadi Tədqiqatlar Bürosu tərəfindən dərc olunmuş son araşdırmasına əsaslanır. Tədqiqatda 23 ölkənin gəlir məlumatları təhlil edilib və insanların minimum 2,15 dollar (2017-ci ilin məzənnəsi ilə) gündəlik gəlir əldə etməsi üçün lazım olan ümumi vəsait hesablanıb.

Tədqiqatın fərqləndirici cəhəti

Araşdırma göstərir ki, ABŞ da daxil olmaqla dünyanın inkişaf etmiş iqtisadiyyatları istəsələr, ifrat yoxsulluğu ciddi şəkildə azalda bilərlər. Tədqiqatçılar “hədəflənmiş” yanaşmanı təhlil ediblər — yəni ifrat yoxsulluq səviyyəsinin altında yaşayan insanları müəyyənləşdirib onlara bu səviyyənin üstünə çıxana qədər nağd yardım göstərmək. Bu model, məsələn, universal əsas gəlir (UBI) kimi alternativlərdən daha səmərəli hesab edilib. Məlum olub ki, hədəflənmiş siyasət UBI modelindən təxminən 81% daha ucuz başa gəlir. Belə bir siyasət ifrat yoxsulluq səviyyəsini hazırkı 12%-dən 1%-ə endirə bilər.

318 milyard dollar nəyə bərabərdir?

Bu, dünya iqtisadiyyatının çox kiçik bir hissəsidir. Məsələn, CNBC kanalının 2025-ci ilin əvvəlində yaydığı məlumata görə, Meta, Amazon, Alphabet və Microsoft şirkətləri 2025-ci ildə süni intellekt tədqiqatları və məlumat mərkəzləri üçün birlikdə 320 milyard dollar sərmayə qoymağı planlaşdırırlar. Eyni zamanda, araşdırma müəllifləri qeyd edirlər ki, bu məbləğ hazırda dünya üzrə spirtli içkilərə xərclənən vəsaitin — yəni qlobal ÜDM-in 2,2%-nin çox az hissəsini təşkil edir.

Nəticə:

Varlandıqca, dünya ölkələri ifrat yoxsulluğu aradan qaldırmaq imkanına daha çox sahib olurlar.

"Sadəcə maliyyə baxımından baxsaq belə, varlı ölkələrin bu cür siyasətləri maliyyələşdirmək imkanları ilə bağlı heç bir şübhə yoxdur. Daha geniş mənada isə bu, yoxsulluğun aradan qaldırılmasının digər, daha az əhəmiyyətli qlobal prioritetlərdən daha baha başa gəlmədiyini göstərir".

Tənzilə Ağabalayeva