Qızıl almaza qarşı: Hansı daha dəyərlidir və səbəb nədir?

Qızıl uzunmüddətli kapitalın qorunması və artırılması baxımından almazlarla müqayisədə daha cəlbedici investisiya aləti olaraq qalır. Qiymət dinamikası, bazar likvidliyi və vergi üstünlükləri qızılı investorlar üçün daha sabit və proqnozlaşdırıla bilən aktivə çevirir. 

Valyuta.az xəbər verir ki, bu barədə "Wionews" yazır.

Son 25 ildə qızılın dəyəri təxminən 3000 faiz artıb. Təkcə son on il ərzində qızıl qiymətləri 300 faizdən çox yüksəlib.

Buna qarşılıq, almazlar daha təvazökar artım nümayiş etdirir. Onların orta illik dəyər artımı 5–7 faiz təşkil edir, 25 il üzrə ümumi gəlirlilik isə təxminən 200 faiz səviyyəsində qiymətləndirilir. İstisna olaraq nadir rəngli almazlar – çəhrayı və ya mavi daşlar – illik 9–12 faiz bahalaşa bilər, lakin bu, bazarın dar və əlçatanlığı məhdud seqmentidir.

Standartlar və subyektivlik

İki aktiv arasındakı əsas fərq qiymət formalaşması mexanizmindədir. Qızıl qlobal miqyasda standartlaşdırılmış qiymətə malikdir və bu da onu istənilən ölkədə eyni dərəcədə likvid edir. Almazlar isə fərdi şəkildə qiymətləndirilir: təmizlik, kəsim, rəng və digər parametrlər qiymətə təsir göstərir. Bu isə bazarda şəffaflığı azaldır və çox vaxt fərdi satıcılar deyil, dilerlər üçün üstünlük yaradır.

Bazara əlavə təzyiq yaradan amillərdən biri də laboratoriyada yetişdirilən almazların yayılmasıdır. Bu daşlar təbii almazların ucuzlaşmasına və onların yenidən satış dəyərinin azalmasına səbəb olur.

Risklər, likvidlik və vergilər

Qızıl qiymətləri il ərzində 10–20 faiz intervalında dəyişə bilər ki, bu da daha yüksək risk, eyni zamanda daha yüksək gəlir potensialı deməkdir. Almazlar isə nisbətən daha sabitdir, lakin gəlirlilik baxımından zəif qalır.

Vergi şərtləri də mühüm rol oynayır. Məsələn, suveren qızıl istiqrazları illik əlavə 2,5 faiz gəlir təmin edir və müddət sonunadək (8 il) saxlanıldığı halda kapital artımı vergisindən azaddır. Almazlar üçün oxşar maliyyə alətləri mövcud deyil. Eyni zamanda, fiziki qızılın və ya almazın 24 aydan sonra satışı indeksasiya tətbiq edilmədən sabit 12,5 faiz dərəcə ilə vergiyə cəlb olunur.

Kim üçün hansı uyğundur?

Analitiklərin fikrincə:
- qısamüddətli investorlar (1–2 il) üçün almazlar və zinət əşyaları daha az volatillik səbəbilə cəlbedici görünə bilər;
- uzunmüddətli investorlar isə qiymət dalğalanmalarına baxmayaraq, daha yüksək artım potensialı, likvidlik və vergi baxımından səmərəli alətlər səbəbilə qızıldan daha çox fayda əldə edir.

Nəticə etibarilə, qızıl sərvət toplamaq üçün universal alət olaraq qalır, almazlar isə getdikcə klassik investisiya vasitəsindən çox, niş aktiv və ya lüks əşya kimi qəbul olunur.

Paşa Məmmədli