Kriptovalyuta bazarını hərəkətə gətirən nədir?

Son zamanlar Mastercard nümayəndələri ilə keçirilən görüşdə Binance-in baş direktoru Riçard Tenq bu gün kriptovalyuta bazarını əslində nəyin hərəkətə gətirdiyini ətraflı izah edib. Müzakirənin əsas mövzuları maliyyə xidmətlərinə çıxış imkanı, bazarın dayanıqlılığı və institusional oyunçuların rolu olub.

Pula ehtiyac olduqda kripto işə düşür

Tenqin sözlərinə görə, dünyada təxminən 1,4 milyard insan hələ də əsas maliyyə xidmətlərindən kənarda qalır. Bəzi regionlarda bu göstərici 80–90 %-ə qədər çatır. Bu insanlar üçün kriptovalyutalar alternativ deyil, evə pul göndərmək, mal almaq və ya sadəcə qənaətə başlamaq üçün yeganə vasitəyə çevrilib.

Bank sistemlərindən fərqli olaraq, kriptovalyuta ödənişləri iş saatlarından, coğrafiyadan və siyasi sabitlikdən asılı deyil. Köçürmələr dərhal həyata keçirilir, komissiya isə minimum səviyyədə olur. Bu da milyonlarla istifadəçiyə bahalı vasitəçi xidmətlərindən yan keçməyə və əsas maliyyə əməliyyatlarının xərclərini azaltmağa imkan verir.

Yetkinliyə keçid: qaydalar və institutlar

Tenq vurğulayır ki, bazarın inkişafı üçün aydın tənzimləyici çərçivələr və institusional oyunçuların iştirakı vacibdir. Son iki il ərzində bu sahədə açıq şəkildə dəyişiklik müşahidə olunub. Tənzimləyici qurumların diqqəti artıb və iri oyunçular bazarda mövqe tutmağa başlayıblar. ABŞ və Avropada kripto-ETF-lərin meydana çıxması, BlackRock, Fidelity kimi nəhənglərin maraq göstərməsi bazar strukturlarının dərin transformasiyasından xəbər verir.
Binance-in tərəfində isə artım dinamizmi qeyd olunur. 2024-cü ilin əvvəlindən etibarən Binance istifadəçilərinin sayı 170 milyondan 280 milyona yüksəlib. Artım tempi gündə 150 mindən çox yeni istifadəçidir. Bu axına yalnız fərdi investorlar deyil, həm də korporasiyalar, ailə şirkətləri, hedc-fondlar və dövlət sektoru da qoşulur.

Birja platforma deyil, infrastruktur kimi

İstifadəçilərin artan etimadı Binance xidmətlərinin inkişafında da öz əksini tapır. Binance Pay artıq transsərhəd köçürmələrdə istifadə olunur, yerli turizm xidmətlərinə, o cümlədən Butanın milli ödəniş sisteminə inteqrasiya olunub və davamlı inkişaf göstərir. Artıq “sınaq mərhələsi” arxada qalıb, sistem real həyatda, gündəlik istifadədə geniş tətbiq olunur.

Tenqin müşahidələrinə görə, son iki il ərzində bazarın iştirakçı tərkibi dəyişib. Pərakəndə treyderlərlə yanaşı, bazara getdikcə daha çox suveren fondlar, institusional investorlar, korporativ xəzinə bölmələri və ailə ofisləri daxil olur. Onlar volatilliyin dalınca qaçmır, onların maraq dairəsində struktur, miqyas və uzunmüddətli perspektivlər var. Bu isə bazara dayanıqlılıq verir, onu qısamüddətli dalğalanmalara qarşı az həssas edir və dövrləri daha az kövrək edir.
Tenq bunu belə yekunlaşdırır: “Bazar hələ də gəncdir, lakin aktiv sahiblərinin bazası daha rəngarəng və şaxəlidir.” Bu şəraitdə artıq kriptoaktivlərin spekulyativ alət deyil, sistem xarakterli funksiya daşıdığı yetkin maliyyə ekosisteminin formalaşmasından danışmaq olar.

Kriptovalyuta bazarı getdikcə eksperiment mərhələsindən çıxır: Davamlı mexanizmlər qurulur, ənənəvi iqtisadiyyatla işlək əlaqələr yaranır və istifadəçi təcrübəsi klassik maliyyə xidmətləri ilə müqayisə olunacaq səviyyəyə çatır. Vəd əvəzinə, artıq təcrübədə seçilən real həllər təqdim olunur.