Təhsil alarkən oxuduğumuz ixtisas üzrə peşəkarlaşmaq üçün bir neçə təhsil pilləsini atlamalıyıq. Bunlardan biri də magistratura pilləsidir. Çox adam düşünür ki, magistratura təhsili yalnız universitetdə müəllim işləyənlər üçün lazımdır.  Magistr təhsilinin anlamı nədir və bizə nə qatmalıdır?

Valyuta.az-a danışan təhsil eksperti Qoşqar Məhərrəmov bildirdi ki, magistratura peşəyə yiyələnməyin bir mərhələsidir: “Magistr sözünün mənası "ustalaşma" deməkdir. Bakalavr fundamental, bünövrə əmələ gətirən ali təhsil səviyyəsidir. Magistratura isə ümumi aldığımız təhsilin içərisindən özümüzə bir budaq, yol, cığır seçib orada artıq ustalaşmağa başlamaqdır. Yəni, bakalavr təhsili ilə peşəyə sahib olmaq olmur. Məsələn, Qərbi Avropa, yaxud Estoniya, Finlandiya, Amerika ölkələrinin pedoqoji fakültələrinə baxdıqda onların pedoqoji peşələrə yönəlmək üçün bakalavrı yetərli deyil. Yəni, bakalavrla müəllimlik peşəsinə yiyələnə bilmirlər. Məsələn, biologiya, kimya, fizika hər hansı bir bakalavr məzunu ümumi bir fənn üzrə ixtisaslaşır, amma bu ixtisası harada istifadə edəcək? Pedoqoji sahə, laboratoriya, tibb və.s-ləri qeyd etmək olar. Məsələn, biologiya ixtisasından məzun olan adam əgər pedoqoji sahədə kurikulum və ya təhsilin idarə olunması kimi ixtisaslarda magistratura oxuduğu zaman müəllim ola bilir, amma farmakologiya sahəsində magistratura oxuduğu zaman artıq tibb sahəsi, əczacılıq üzrə işləyə bilir. İqtisadiyyat sahəsində də belədir. İqtisadiyyatdan məzun olan şəxs mütləq ki, maliyyə, mühasibatlıq bunun alt sahələrindən birində magistratura oxumalıdır ki, o sahədə işləyə bilsin".

Bakalavr tam ali təhsil sayılmır

Ekspert deyir ki, hətta magistratura artıq şərt kimi qəbul edilir: "Yəni, təkcə Azərbaycan yanaşmasında universitetdə işləmək üçün lazım olan bir sənəd deyil. Hətta magistratura peşəni dəyişdirmək üçün bir fürsətdir. Məsələn, illərlə müəllim işləyən biri mühəndis olmaq istəyən 1-2 illik magistratura proqramlarına qeydiyyatdan keçib, təhsil alıb işləyə bilərlər. Magistratura təhsili alaraq karyeralarında yeni səhifə aça bilərlər".

Azərbaycandakı magistratura təhsili yetərli deyil

Q.Məhərrəmov ölkəmizdə insanların magistratura pilləsinə yanaşmasından, vəziyyətindən danışdı: “Ölkəmizdə bu təhsil pilləsi keyfiyyət baxımından sual altındadır. Çünki bir çoxunda səliqəli, uyğun, keyfiyyətli dərs keçilmir. Tələbələrin elmi işləri keyfiyyətli deyil, tədqiqat metodları öyrədilmir. Ona görə də magistrlar bakalavr təhsilində öyrəndiklərini yenidən öyrənmiş olurlar. Bu halda magistratura əlavə bilik qatmır. Düşünürəm ki, magistratura təhsili yenilənməli, düzəlişlər edilməlidir. Yeni nə isə yoxdursa, o zaman niyə gənclər vaxtını itirməlidir? Bu düşüncəni yaradan amillər əsasən universitetdəki magistratura proqramlarının bazara uyğunsuzluğudur, kurikulumların uyğunsuzluğudur. Universitet rəhbərlərinin bu işlərə ciddi yanaşmamasıdır. Bəzi universitetlərin tədris etdiyi ixtisaslardakı işi keyfiyyətlidir, amma əksərində bu keyfiyyət görülmür".

Sərvanə Rəmixanova