2023-cü ildə Türkiyə Rusiyanın ilhaq etdiyi Ukrayna ərazilərində hasil edilən kömürü 14,3 milyon dollara ixrac edib - onun payı bu tədarükün 95%-ni təşkil edib.

Bu barədə “Reuters” agentliyi agentliyin əlində olan Rusiya gömrük orqanlarının məlumatlarına istinadən məlumat yayıb.

Məlumata görə, 2023-cü ilin fevral-iyul ayları arasında Rusiya Federasiyasının ilhaq etdiyi Donetsk və Luqansk vilayətlərinin rayonlarından Türkiyəyə təxminən 160,4 min ton kömür gəlib. Gömrük məlumatlarında qeyd olunan üç istehsalçı agentliyə bu müddət ərzində bu bölgələrdən Türkiyəyə kömür tədarük etdiklərini təsdiqləyib.

ABŞ və Aİ-dən fərqli olaraq Türkiyə Rusiya Federasiyası və ya Moskvanın nəzarətində olan Ukrayna əraziləri ilə ticarəti məhdudlaşdırmayıb. Vaşinqton şirkətlərə xəbərdarlıq edib ki, Rusiyaya Ukraynaya qarşı müharibə aparmağa və ya sanksiyalardan yayınmağa kömək etməsinlər.

Türkiyə Ticarət Nazirliyi və Gömrük daşımalarla bağlı şərh tələblərinə cavab verməyib.

Məlumatlar göstərir ki, Türkiyəyə ən azı 10 istehsalçıdan kömür gəlir. Statistikaya görə, Türkiyə bu dövr ərzində daşınmaların 95%-ni təşkil edərək, ilhaq edilmiş bölgələrdən ən çox kömür ixrac edən ölkə olub.

Kömür satıcıları Rusiyada və ilhaq edilmiş Ukrayna ərazilərində qeydiyyatdan keçiblər.

Gömrüyə görə, alıcılar Honq-Konqda, BƏƏ-də və ofşor yurisdiksiyalarda, o cümlədən Beliz və Britaniya Virciniya adalarında qeydiyyatdan keçmiş şirkətlər olub. Siyahıda heç bir türk şirkəti yoxdur.

Reuters alıcılar üçün əlaqə məlumatlarını tapa və ya son benefisiarların kim olduğunu müəyyən edə bilməyib.

Agentlik həmçinin gömrük məlumatlarında 2022-ci ildə KXDR-də çıxarılan kömürün Türkiyə və ya digər ölkələrə tədarükü ilə bağlı heç bir məlumat tapa bilməyib.

Rusiyanın Energetika Nazirliyi şərh sorğusuna cavab verməyib. Rusiya Federal Gömrük Xidməti 2022-ci ilin fevralından etibarən xarici ticarət statistikasının dərcini dayandırdığını bildirib.

“Kommersiya ticarəti məlumatları kömürün necə ixrac edildiyi barədə tam təsəvvür yaratmasa da, kömürün bir hissəsinin Rostovdan, bir hissəsinin isə Donetsk və Luqanskla dəmir yolu əlaqəsi olan Novorossiyskdən keçdiyini göstərir”, - agentlik bildirib.

Reuters ilhaq edilmiş iki bölgədən kömür ixrac edən 10 mədən və əlaqəli şirkətə sorğu göndərib. Nəşr dörd nəfərlə əlaqə qurmağı bacarıb; qalanları cavab verməyib.

Antrasitdə fəaliyyət göstərən Nedra-06 özəl mədən şirkətinin direktoru Anton Nadeyev Türkiyəyə tədarükləri təsdiqləyib. O, əməliyyatlar haqqında əlavə təfərrüatlar və ya alıcılar haqqında məlumat verməkdən imtina edib.

Gömrük məlumatlarına görə, may və iyun aylarında Nedra-06 Türkiyəyə ümumi çəkisi 1600 ton olan iki kömür tədarükü olub. Gömrüyə görə, alıcılar Belizdə yerləşən "Brig Management LTD" və Honq-Konqda yerləşən "Green Rabbit LTD" şirkətləri olub.

Gömrük məlumatları göstərir ki, nəzərdən keçirilən dövrdə bu iki şirkət ilhaq edilmiş Ukraynadan ən çox kömür alıcıları olub.
Gömrük məlumatlarına görə, fevral-iyul ayları ərzində "Brig Management LTD" Ukraynanın ilhaq edilmiş ərazilərində çıxarılan 49 min ton kömür Türkiyəyə 4,8 milyon dollar dəyərində göndərilib.

Həmin dövrdə “Green Rabbit LTD” şirkəti 1,1 milyon dollar dəyərində 11,8 min ton kömür göndərib.

"Reuters" "Brig Management LTD" üçün əlaqə məlumatlarını tapa bilməyib. Agentlik Honq-Konqdakı "Green Rabbit Ltd"nin sadalanan ünvanına, bir neçə müəssisənin yerləşdiyi kommersiya binasına baş çəkib, lakin şirkət haqqında heç bir qeyd tapmayıb.

Rusiyanın nəzarətində olan Donetskdə kömür istehsalçısı, Yasinovatayada yaşayan iş adamı Denis Karaşçuk da şirkətin istehsal etdiyi məhsulların bir hissəsinin Türkiyəyə göndərildiyini təsdiqləyib. O, kömürü ora özü daşımadığını deyib. Kömür Rusiya limanlarından"Brig Management LTD" və "Green Rabbit LTD" tərəfindən alınıb.

“Kömür Novorossiysk limanından alınır. Və bundan sonra nə baş verəcək, necə deyərlər, o, alıcıların işidir", Karaşçuk bildirib. 

Nicat