Bir səhv markanı tarixə çevirdi: “New Coke” fəlakəti - SƏHƏR OXUSU

İqtisadiyyat tarixində elə hadisələr var ki, bir markanın atdığı tək addım həm səhv, həm də dönüş nöqtəsi kimi qəbul olunur. “Coca-Cola”nın 1985-ci ildə bazara çıxardığı “New Coke” məhsulu da məhz belə nümunələrdən biridir. Şirkət bu qərarla istehlakçı zövqünə uyğunlaşmaq, rəqibi “Pepsi” qarşısında üstünlük qazanmaq istəyirdi. Amma nəticə gözlənildiyindən tam fərqli oldu: korporativ səhv kimi təqdim olunan bu addım sonradan brendin tarixində ən güclü dönüş effekti yaratdı.

Hekayənin başlanğıcı 1980-ci illərdə “Pepsi”nin bazar payını artırması ilə bağlı idi. Araşdırmalar göstərirdi ki, istehlakçılar dad sınaqlarında “Pepsi”ni daha şirin olduğu üçün seçirdilər. “Coca-Cola” rəhbərliyi bu tendensiyanı dəyişmək məqsədi ilə içkinin dadını yumşaldaraq “New Coke” adlı yeni versiyanı hazırladı. Yeni resept laboratoriya və fokus qruplarda müsbət qarşılandı, lakin şirkət real bazar reaksiyasını nəzərə almadan bu qərarı kütləvi istehsala keçirdi.

Məhsul satışa çıxarıldığı anda şirkət gözlədiyindən tam fərqli reaksiya ilə üzləşdi. İstehlakçılar yeni dadı qəbul etmədi, brendə qarşı emosional bağlılıq qırıldı və “Coca-Cola”ya etiraz dalğası yarandı. Minlərlə məktub, zəng və istehlakçı kampaniyaları şirkəti geri addım atmağa məcbur etdi. Bu prosesdə “Coca-Cola” rəhbərliyi insanların təkcə içkinin dadına deyil, markanın simvolik dəyərinə bağlı olduğunu anladı.

Şirkət cəmi 79 gün sonra klassik resepti yenidən bazara qaytardı və məhsul “Coca-Cola Classic” adı ilə satışa təqdim olundu. Səhv kimi görünən bu addım, əslində, brendə möhkəm impuls verdi. İstehlakçıların reaksiyası şirkətin bazarda emosional kapitalının nə qədər böyük olduğunu göstərdi. “Coca-Cola” həm öz missiyasını yenidən formalaşdırdı, həm də brendin əsas dəyərinin dəyişməzlik və tanış dad olduğunu təsdiqlədi.

Bu hadisə korporativ tarixdə vacib bir dərs kimi yadda qaldı: bazar yalnız rəqəmlərlə deyil, emosiyalarla idarə olunur. Şirkətin araşdırma nəticələrinə güvənməsi kifayət deyil - istehlakçının markaya münasibəti, nostaljisi və emosional bağlılığı da nəzərə alınmalıdır. “New Coke” fəlakəti biznes dünyasına göstərdi ki, bəzən ən böyük səhvlər ən güclü dönüş nöqtəsi yarada bilər.

Mayya Hüseynova