Zehni bulanıqlıq, unutqanlıq, diqqəti cəmləməkdə çətinlik… 

Xalq arasında “beyin dumanı” (və ya "beyin sisi") kimi tanınan bu hal, bəzən bizi sanki bir zombi kimi hiss etdirə bilər. Hər kəsin zaman-zaman yaşadığı bu problem, xüsusilə yaşlı insanlarda və bəzi sağlıq problemləri olan şəxslərdə daha tez-tez görülür. 

Valyuta.az xəbər verir ki, bu narahatedici vəziyyəti yüngülləşdirməyin sadə və elmi əsaslı yolu hərəkət etməkdir.

Beyin dumanı nədir?

Beyin dumanı düşüncələrin aydınlığını itirdiyi, diqqətin cəmlənməsinin çətinləşdiyi və yaddaşın zəiflədiyi bir zehni vəziyyətdir. Rəsmi tibbi diaqnoz olmasa da, bu hal menopauza, yuxusuzluq, uzunmüddətli COVID və autoimmun xəstəliklər kimi bir çox sağlamlıq problemləri ilə əlaqələndirilir.
Adətən narahatedici dərəcədə ciddi olmasa da, gündəlik həyatı təsir edə və iş qabiliyyətini azalda bilər. Lakin mütəxəssislər bu problemin qarşısını almağın yollarının olduğunu bildirirlər.

Elm nə deyir?

Avstraliya və ABŞ-dan olan tədqiqatçılar, yaşı 65 ilə 80 arasında dəyişən və oturaq həyat tərzi keçirən 585 nəfər üzərində bir araşdırma aparıb. İştirakçılar bir həftə boyunca biləklərinə taxılan cihazlarla hərəkət və yuxu vərdişlərinə görə müşahidə olunub. Eyni zamanda onlar üzərində yaddaş, diqqət və düşünmə sürəti kimi idrak testləri aparılıb.

Nəticələrə görə gündə cəmi 5 dəqiqə orta və ya güclü fiziki aktivlik idrak qabiliyyətlərində nəzərəçarpacaq yaxşılaşmaya səbəb oldu. Xüsusilə planlama, diqqət toplama və düşünmə sürəti sahələrində müsbət təsir qeydə alınıb. Lakin hər beyin funksiyasına eyni dərəcədə təsir etmədiyi də vurğulanıb. Məsələn, epizodik yaddaş və ya məkan oriyentasiyası üzərində fərq müşahidə edilməyib.

Orta və ya güclü fiziki aktivlik dedikdə ürək döyüntüsünü artıran və tərləməyə səbəb olan məşqlər nəzərdə tutulur. Templi yerimə, rəqs, velosiped sürmək və ya bağda görülən fiziki işlər bu qrupa daxildir. Mütəxəssislər həftədə ən az 150 dəqiqə orta intensivlikdə və ya 75 dəqiqə yüksək intensivlikdə məşq etməyi, eləcə də həftədə iki dəfə əzələ gücləndirici hərəkətlər etməyi tövsiyə edirlər.

Gündəlik həyatda nələr etmək olar?

Əgər oturaq həyat tərzi keçirirsinizsə, kiçik addımlarla yürüşəbaşlamaq mümkündür.

Beyin dumanını dağıtmaq üçün bəzi sadə təkliflər:

Uzun müddət oturduqda, müntəzəm aralıqlarla qısa gəzinti fasilələri verin

Liftdən istifadə etmək əvəzinə pilləkənlərlə qalxın

Maşını alış-veriş zamanı bir qədər uzaqda saxlayın

Gündəlik işlərinizi daha çox hərəkət tələb edəcək şəkildə planlaşdırın

Ayaqüstə işləmə masası və ya tarazlıq topu kimi alternativləri dəyərləndirin.

Beyin dumanı başladıqda ayağa qalxın, gərin və ya qısa bir yürüş edin – bu sadə hərəkətlər zehninizi təzələyə bilər.

Fiziki aktivliyin yanında sağlam həyat tərzi də önəmlidir:

Protein, sağlam yağlar və tam taxıllar ehtiva edən balanslı qidalanma

Gecə 7-9 saat arası keyfiyyətli yuxu

Stresi azaltmaq üçün nəfəs məşqləri və ya meditasiya kimi texnikalar.

Unutmayın, zehni aydınlıq üçün bədəninizə yaxşı qulluq etmək, atacağınız ən güclü addımlardan biri ola bilər.

Günay