Rusiya banklarından rekord xalis mənfəət - 1,2 trilyon dividend paylanacaq

2024-cü ilin yekunlarına əsasən, Rusiya banklarının xalis mənfəəti 3,8 trilyon rubl təşkil edib.

Valyuta.az xəbər verir ki, Rusiya Mərkəzi Bankının məlumatına görə, bu göstərici 2023-cü illə müqayisədə 15,2% çoxdur.

Bankların xalis mənfəəti Mərkəzi Bankın proqnozlarının yuxarı həddinə uyğun olub. Yay aylarında tənzimləyici qurum bank sektorunun mənfəət aralığını 3,1–3,8 trilyon rubl olaraq müəyyən etmiş, daha sonra isə bu diapazonu 3,5–3,8 trilyon rubla qədər artırmışdı. İlkin proqnoz isə cəmi 2,3–2,8 trilyon rubl səviyyəsində idi.

Bank sektorunda əsas dəyişikliklər

Korporativ kreditlər 2024-cü ildə 17,9% (13,08 trilyon rubl) artaraq 87,83 trilyon rubla çatıb. "Mərkəzi Bank" bu artımı 2023-cü ilin tempi ilə müqayisə edilə bilən səviyyədə (20,7%) hesab edir. Əsas səbəblər investisiya proqramlarını maliyyələşdirmək üçün borc götürən şirkətlər (portfel artımının 45%-i) və tikinti sektoru (16%) olub.

Əhaliyə verilən kreditlər 4,79 trilyon rubl və ya 14,2% artıb. 2024-cü ilin əvvəlində rusiyalıların banklara olan ümumi borcu 36,97 trilyon rubla çatıb.

İpoteka kreditləşməsi ötən illə müqayisədə üç dəfə yavaşlayaraq 13,6%-ə enib (2023-cü ildə 34,5% idi). 2024-cü ildə verilən ipoteka kreditlərinin ümumi həcmi (4,9 trilyon rubl) 2023-cü illə (7,8 trilyon rubl) müqayisədə 40% az olub. Bu azalmaya səbəb dövlətin güzəştli ipoteka proqramlarını məhdudlaşdırmasıdır.

İstehlak kreditləri də azalma nümayiş etdirib: portfel 11,2% (1,54 trilyon rubl) artıb (2023-cü ildə bu göstərici 16% idi).

Avtokreditlər əksinə, əhəmiyyətli dərəcədə sürətlənib: bu portfel 0,9 trilyon rubl və ya 51,7% böyüyüb. Artımın əsas səbəbi avtomobil dilerlərinin satış strategiyaları və bəzi aylarda istehlak tələbinin yüksəlməsi olub.

Biznesin banklardakı vəsaitləri 11,9% (6,4 trilyon rubl) artaraq 61,3 trilyon rubla çatıb. "Mərkəzi Bank"ın məlumatına görə, bu artım əsasən ixracatçı şirkətlər və dövlət sifarişlərini yerinə yetirən müəssisələr tərəfindən təmin edilib.

Əhalinin bankdakı əmanətləri rekord səviyyədə – 11,84 trilyon rubl (26,1%) artıb ki, bu da 2023-cü ildəki artımdan 1,5 dəfə çoxdur. Yanvarın 1-nə olan məlumata görə, əhalinin banklardakı əmanətlərinin ümumi həcmi 57,53 trilyon rubl təşkil edib.

Niyə nominal mənfəəti həddən artıq qiymətləndirmək olmaz?

Bankların faiz gəlirləri 2024-cü ildə 11% artaraq 6,7 trilyon rubla, komissiya gəlirləri isə 13% yüksələrək 2,2 trilyon rubla çatıb.

Xalis faiz marjası 4,7%-dən 4,4%-ə enib.

Qiymətli kağızlar üzrə əməliyyatlar banklara 2024-cü ildə 0,2 trilyon rubl xalis gəlir gətirib, halbuki 2023-cü ildə bu göstərici mənfi olub.

Bank sektorunun ümumi əməliyyat xərcləri 24% artaraq 4 trilyon rubla yüksəlib, lakin ehtiyat fondlarına ayrılan vəsaitlər cüzi azalaraq 1,7 trilyon rubl təşkil edib.

"Mərkəzi Bank" qeyd edib ki, bank sektorunun ümumi maliyyə nəticəsinə rublun dəyərsizləşməsi və qiymətli kağızların bazar dəyərinin azalması kimi amillər təsir edib. Bu faktorlar nəzərə alındıqda, bank sektorunun faktiki mənfəəti 3,4 trilyon rubl olub ki, bu da 2023-cü ilin göstəricisindən cüzi yüksəkdir.

"Mərkəzi Bank"ın bank tənzimlənməsi departamentinin rəhbəri Aleksandr Danilov bildirib ki, nominal mənfəətin 3,4 trilyon rubl səviyyəsində olması daha real rəqəmdir və bu, kapitalın 20%-lik gəlirliliyinə (ROE) uyğundur.

Bununla yanaşı, bankların 2024-cü il mənfəətinin yalnız 47%-ni (1,8 trilyon rubl) tənzimləyici kapitala daxil edə biləcəyi, 1,2 trilyon rublun isə dividend kimi paylanacağı qeyd olunub.

Danilov 2025-ci il üçün bank sektorunun maliyyə nəticələrinə dair proqnoz verməkdən çəkinib, lakin "Mərkəzi Bank"ın fevral ayında yeni proqnoz təqdim edəcəyini bildirib. O əlavə edib ki, 2025-ci ildə banklar üçün əsas gəlir mənbələri biznesin təbii inkişafı və faiz marjasının sabit qalması olacaq.

Əvəz Həsənov