2024-cü ilin büdcəsinə dəyişiklik gözlənilir – Minimum əmək haqqı artacaq? (ŞƏRH)

“Uzun illərdir hər il ilin ortasında büdcəyə yenidən baxılması praktikası mövcuddur. Bu hökumətə daha rahat davranmağa imkan verir”.

Bunu Valyuta.az-a iqtisadçı Natiq Cəfərli Milli Məclisin deputatı Vahid Əhmədovun 2024-cü ilin büdcəsi ilə bağlı fikirləri şərh edərkən deyib. 

Natiq Cəfərli bildirib ki, çox güman ki, iyunun əvvəllərində büdcəyə əlavələr olunacaq:

“Hökumət ilin əvvəlində daha konservativ yanaşaraq büdcə ilə bağlı daha aşağı qiymətlər qoyurlar ki, dünya bazarında hansısa təlatümlər baş versə, aşağı qiymətlər büdcəni sığortalaya bilsin. Amma yuxarı qiymətlər olsa daha yaxşıdır. İlin ortasında əlavələr və dəyişikliklərlə qazanılan əlavə gəlirlərin büdcədə xərc hissəsinə əlavə edilməsi praktikası 10 ildən çoxdur mövcuddur. İndi də eyni qaydada həm neftin büdcədə nəzərdə tutulan qiymətinin yüksəldilməsi yolu  ilə əlavə gəlirlərin büdcəyə daxil edilməsi prosesinin şahidi olacağıq. Neftin qiymətinə gəldikdə isə, hələlik may ayının ortalarına qədər olan müddəti də götürsək, Azərbaycan neftinin ortalam qiyməti 85-90 dollar arası dəyişir. Bu da pis deyil. Yuxarı qiymətin 75 dollar götürülməsinə imkan və fürsətlər var. Bu qiymətlərin yüksək həddinin götürlməsi ona görə məntiqlidir ki, Azərbaycanda neftin hasilatı azalır. Daha konservativ yanaşma olsa, məsələn, 65, hətta 70 dollar civarında qiymət götürülsə, neft hasilatının azalması büdcəyə çox vəsaitin daxil olmasına imkan verməyəcək. Çünki hasilatın azalması gəlirlərə təsir edir. Ona görə də daha yüksək həddin götürülməsi lazımdır ki, təqribən əldə olunan 1 milyard yarım əlavə qazancın büdcəyə əlavə edilərək, xərc hissəsinə salınıb dövlətin ehtiyaclarına xərclənməsi mümkün olsun.  Ona görə  də düşünürəm ki, bu həddin 75 dollar götürülməsi pis deyil.  Bu ilin ortalama qiymətinin elə 75-85 döllar civarında olması gözlənilir ki, bu da Azərbaycan üçün ziyanlı deyil.”

Büdcəyə olunacaq dəyişiklərin maaş və pensiyalara da təsirləri haqqında danışan Natiq Cəfərli təqaüdlərdə artım olacağını düşünmür:

“Çünki ilin əvvəlində indeksləşmə aparıldı və təqribi 10 faizə yaxın təqaüdlərin artımınının şahidi olduq, amma minimum əmək haqqı artırılmadı. İndi isə ola bilər ki, minimum əmək haqqının artırlması ilə bağlı qərar verilsin. Amma orda da yeni təkliflər var ki, minimum əmək haqqı saathesabı hesablansın. Ona görə də hələ dəqiq demək olmaz ki, Milli Məclisin iclası zamanı bu təklif nəzərdən keçirilərək qəbul olunacaq ya yox. Çünki həddindən artıq təzə bir təklifidir və cəmiyyətdə də bununla bağlı ciddi suallar yaranıb. Əməkhaqqının hansı formada, necə hesablanacağı ilə bağlı açıq məlummatlar yoxdur”. 

İqtisadçı bildirib ki, büdcəyə daxil olmalar artarsa, minimum əmək haqqının artırılması mümkündür:

“Minimum əmək haqqı keçən il artırılaraq 345 manat olmuşdu və bu gözləntilərə cavab vermir. Amma burda başqa bir önəmli məsələ var. Qanunda elə bir bağlantı nəzərdə tutulub ki, əmək haqqı artırılan kimi avtomatik olaraq VÖEN-lə çalışanların Sosial Müdafiə Fonduna ödənişləri də  artır. Çünki bu fondda ödənişlər minimum əmək haqqına bağlıdır. Bu da 600-700 min VÖEN-lə çalışanların narahatlığına və narazılığına səbəb olur. İstər-istəməz minimum əməkhaqqı artan kimi onların ödənişlərinə təsir göstərir. Ona görə də düşünürəm ki,  bu bağlantı aradan qalxsa hökumət daha rahat davrana bilər, minimum əmək haqqının daha yüksək hədlərdə artırılması ilə bağlı qərar verə bilər. Yox, bu bağlantı qalarsa, hətta minimum əmək haqqının artırılması ilə bağlı qərar olsa da  VÖEN-lə işləyən insanların narazılığına səbəb olacaq”. 

Qeyd edək ki, Milli Məclisin İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin üzvü Vahid Əhmədov Report-a deyib ki, 2024-cü ilin büdcəsinə dəyişikliklər gözlənilir

Onun sözlərinə görə hələlik bununla bağlı qanun layihəsi parlamentə daxil olmayıb:

"İlin birinci yarısında neftin qiyməti kifayət qədər yüksək olub. Ona görə, dövlət büdcəsinə əlavə vəsait daxil olub. Həmin vəsaitin xərclənməsi, yönəldiləcəyi istiqamətlər müzakirə edilə bilər. Prezident İlham Əliyev azad olunmuş ərazilərdə görülən işləri sürətləndirmək, əhalinin doğma torpaqlarına qayıdışını tezləşdirmək üçün addımlara önəm verdiyini bəyan edib. İkinci vacib sahə müdafiə və təhlükəsizlikdir. Sosial müdafiə sahəsinə də ayrılan vəsaitin artırılması müzakirə oluna bilər".

Davud