Azərbaycan qazının ixrac coğrafiyası genişlənir: Bu proses ölkəmizə nə vəd edir?

Ukraynanın "Naftogaz" Şirkətlər Qrupu Azərbaycan Dövlət Neft Şirkətinin (SOCAR) qrupuna daxil olan "SOCAR Energy Ukraine" şirkəti ilə Azərbaycan təbii qazının alınması haqqında ilk müqaviləni imzalayıb. 

Ötən gün bununla bağlı məlumatı "Naftogaz" Şirkətlər Qrupu yayıb. Şirkətdən bildirilib ki, ilk dəfə olaraq Azərbaycan qazının Bolqarıstan-Rumıniya-Ukrayna dəhlizi üzərindən Transbalkan marşrutu ilə sınaq tədarükü həyata keçirilir.

Azərbaycan qazının Ukraynaya tədarükü geosiyasi və iqtisadi baxımdan nə qədər əhəmiyyətlidir? 

Valyuta.az-ın suallarını cavablandıran iqtisadçı Fuad İbrahimov bildirib ki, Azərbaycan qazının ixrac coğrafiyasının genişlənməsinin siyasi-iqtisadi əhəmiyyəti çox böyükdür: 

"Bu gün Azərbaycan qazının ixrac coğrafiyası genişlənməkdədir. Bu, həm miqyas baxımından, həm də siyasi-iqtisadi təsirlər baxımından mühüm hadisədir. İkincisi isə bu proses çərçivəsində TANAP-TAP qaz kəmərləri vasitəsilə interkonnektorlar üzərindən qazın Avropaya çatdırılması və ordan da geri dönərək Ukraynaya daxil olması prosesi artıq başlayıb. Doğrudur, bu, əvvəlcədən müəyyən edilmiş həcmdə qazın bölgüsü çərçivəsində baş verir. Lakin hər bir halda Azərbaycanın qaz ixrac coğrafiyasının genişlənməsi və xüsusilə Ukrayna istiqamətində yeni bir mərhələnin başlanması mühüm əhəmiyyət daşıyır". 

İqtisadçı bildirib ki, bu layihə həm də siyasi baxımdan ciddi bir yenilikdir:

"Belə ki, uzun illər ərzində qaz əsasən Rusiya ərazisindən Ukraynaya nəql olunurdu. İndi isə bu tarixi model dəyişir və Azərbaycanın qazı yeni bir marşrut üzrə Ukraynaya çatdırılır. Bu, Avropanın qaz təchizatı xəritəsində baş verən fundamental dəyişikliyin göstəricisidir. İqtisadi baxımdan məsələyə yanaşdıqda isə nəzərə almaq lazımdır ki, Azərbaycanın bu kəmər üzrə müəyyən ixrac həcmi mövcuddur. Əgər gələcəkdə bu imkanlar genişləndirilərsə, nəqletmə infrastrukturunda texniki təkmilləşdirmələr aparılarsa və ixrac həcmləri artırılarsa, bu zaman artıq iqtisadi səmərəlilikdən danışmaq daha mümkün olacaq".

Fuad İbrahimov vurğulayıb ki, bu prosesin siyasi əhəmiyyəti iqtisadi göstəricilərdən daha ön plandadır: 

"Yəni, Azərbaycanın qaz nəqli ilə bağlı atdığı bu addımlar təkcə enerji sahəsində deyil, həm də regionun siyasi düzənində mühüm dəyişikliklərin xəbərçisidir. Bir sözlə, bu prosesin siyasi mənası, "sətiraltı mesajları" iqtisadi faydasından daha böyük əhəmiyyət daşıyır". 

Günay