2024-cü ilin ən məşhur açıq mənbə startapları ilə bağlı yeni hesabat dərc olunub. Bu hesabat, dünyada ən sürətlə böyüyən və inkişaf edən açıq mənbə layihələrini təhlil edərək onların ən son trendlərini və diqqətçəkən layihələrini təqdim edir. Maraqlıdır ki, bu siyahıda yer alan startapların əksəriyyəti süni intellekt (AI) və əlaqəli sahələrdə fəaliyyət göstərir. Hesabatın müəllifi, Avropanın tanınmış investisiya şirkətlərindən biri olan "Runa Capital"dır. Şirkət 2020-ci ildən etibarən "Runa Açıq Mənbə Startapları (ROSS)" İndeksi üzərində işləmiş və bu indeksi hər rübdə yeniləyib.

Açıq mənbə layihələrinin yüksəlməsi, son illərdə daha çox kommersiya məqsədli təşəbbüslər və startaplarla birləşərək daha da sürətlənib. GitHub-da ən çox "ulduz" alan (bəyənmə və ya izləyici sayı) açıq mənbə layihələri, inkişaf etdiricilərin, şirkətlərin və istifadəçilərin təhlil etdiyi mühüm göstəricilərdən biridir. Bu da açıq mənbə ekosisteminin hansı istiqamətlərdə irəlilədiyini göstərir. Runa Capital, bu hesabatla yalnız bir "ulduz" sayını təqdim etmir, həm də sürətlə artan və bazarda daha çox təsir yaradan layihələri önə çıxarır.

2024-cü ilin ən məşhur açıq mənbə startapları siyahısının zirvəsində Ollama adlı startap yer alır. Y Combinator-in məzunu olan Ollama süni intellekt sahəsindəki yenilikləri özündə birləşdirən bir layihədir. Şirkət, Meta-nın Llama və DeepSeek kimi böyük dil modellərini (LLM) yerli kompüterlərdə (masaüstü) işlətməyə imkan verən açıq mənbə bir alət təqdim edib. 2024-cü ildə bu layihə, GitHub-da 76,000-dən çox yeni "ulduz" qazanaraq 261% artım göstərib. Bu sürətli inkişaf, Ollama-nın süni intellekt tətbiqləri sahəsində əldə etdiyi populyarlığı və tələb artımını aydın şəkildə ortaya qoyur.

Siyahının ikinci sırasında Zed Industries yerləşir. Zed yüksək performanslı əməkdaşlıq üçün nəzərdə tutulmuş kross-platforma kod redaktorudur. Zed yalnız kod yazmaqla kifayətlənməyib, həm də insan və süni intellekt arasında güclü əməkdaşlıq yaratmağa imkan verir. Bu layihə əvvəllər yalnız kommersiya məqsədli idi, lakin 2024-cü ilin yanvar ayında açıq mənbə oldu. O vaxtdan bəri, Zed layihəsi 52,000-dən çox GitHub ulduzu toplayaraq böyük bir uğur qazandı. Bu startap, yalnız proqramçılar arasında deyil, həm də süni intellekt və insan əməkdaşlığını birləşdirən innovativ yanaşması ilə diqqət çəkir.

Üçüncü sırada LangGenius adlı startap yer alır. LangGenius "Dify" adlı açıq mənbə LLM tətbiq inkişaf platformasının yaradıcısıdır. Bu layihə böyük dil modelləri ilə işləyən tətbiqlərin inkişafını asanlaşdırmaq məqsədini güdür. 2024-cü il ərzində, LangGenius layihəsi 43,000-dən çox yeni GitHub ulduzu əldə edərək 326% artım göstərib. Bu layihənin populyarlığı, onun daha geniş bir istifadəçi bazasına sahib olduğunu və süni intellekt sahəsindəki yüksək tələbi qarşıladığını göstərir.

ComfyUI açıq mənbə node-based proqramı olaraq süni intellekt modelləri ilə şəkil, video və səs yaratmağa imkan verir. Bu layihə, xüsusilə generativ süni intellektin istifadəsini asanlaşdırır və müxtəlif yaradıcılıq sahələrində tətbiq oluna bilər. 2024-cü ildə, ComfyUI layihəsi 195% artım göstərərək 61,900 yeni GitHub ulduzu əldə edib. Bu layihə, süni intellekt və yaradıcı sahələrdəki tələbin artırıldığını göstərir.

Beşinci sırada All Hands adlı startap yer alır. All Hands, açıq mənbə "OpenHands" platforması üzərində işləyir və bu platforma, proqram inkişafı agentlərinin yaradılmasına imkan verir. Bu layihə 2024-cü ilin martında istifadəyə verilib və bir il ərzində 39,600 GitHub ulduzu qazandı. All Hands, proqram təminatını inkişaf etdirmə prosesini avtomatlaşdırmağa kömək edəcək agentlərin yaradılması ilə məşğuldur.

ROSS indeksinin 2024-cü il hesabatı, süni intellektin dominant mövzu olduğunu, lakin digər sahələrin də populyar olduğunu göstərir. Bu, Zed və Astral-in "UV" layihəsinin daxil olduğu inkişaf etdirici alətləri sahəsindəki yeniliklərə dair önəmli bir göstəricidir. Həmçinin, Stirling PDF (PDF manipulyasiyası üçün bir alət) və Maybe Finance (maliyyə idarəetmə proqramı) kimi layihələr, özəl məlumatların qorunması və öz-özünə host edilmə mövzusuna olan tələbin davam etdiyini göstərir. Ethereum blockchain-i ilə əlaqəli Fuel adlı layihə isə kripto və web3 texnologiyalarının hələ də güclü olduğunu göstərən başqa bir nümunədir.

2024-cü ilin ən məşhur açıq mənbə startapları, süni intellektin güclü təsiri ilə inkişaf edən innovativ layihələri önə çıxarır. Ollama, Zed, LangGenius, ComfyUI və All Hands kimi startaplar, yalnız texnoloji inkişafları ilə deyil, həm də açıq mənbə sahəsindəki kommersiya perspektivləri ilə diqqət çəkir. Bu startaplar, açıq mənbə layihələrinin yalnız texniki cəhətdən deyil, həm də kommersiya məqsədli, gəlir gətirən təşəbbüslər olaraq necə böyüdüyünü və inkişaf etdiyini göstərir. Bu da öz növbəsində açıq mənbə ekosisteminin gələcəyinin necə formalaşdığını göstərir.

©tech.az