“Apple”, “Microsoft”, “Google”, “Amazon” və “Facebook” qlobal miqyasda planetin həyatına təsir göstərir. Bunlar sabun köpüyü kimi partlayacaqlar, yoxsa dövlətlərin rolunu öz üzərinə götürərək sülalələrə çevrriləcəklər?

ABŞ-ın beş texnoloji super gücü –  “Apple”, “Microsoft”, “Google”, “Amazon” və “Facebook” nəhəngdirlər, böyüyürlər və buna bəşəriyyət göz yuma bilməz.

“The New York Times” qəzeti xəbərdarlıq edir ki, bu şirkətlərin sonsuz resursları onlara zirvədə qalmağa kömək edəcək. Onların məhsullarına o qədər tələbat var ki, hətta krallıqlarının qaranlıq hissələri də inanılmaz dərəcədə populyardır.

“Sadəcə onu deyim ki, böyük texnologiya şirkətləri çox, çox, çox, çox böyükdürlər və çox, çox, çox, çox, ÇOX zəngindirlər”, - adıçəkilən qəzetdəki məqalənin müəllifi Şira Ovide yazır. 

Çox böyük pul

Xüsusilə, söhbət “Apple”dan şəxsi məlumatların məhdudlaşdırılması ilə bağlı problemlər yaşasa da, hələ uzun illər qazanc əldə etməyə davam edəcək “Facebook”dan gedir.

Eyni zamanda, “Apple”ın son bir ildəki mənfəəti - 101 milyard dollar “Walmart”, “General Motors”, “Exxon”, “Pfizer”, “Verizon”, “Disney”, “Coke” və “McDonald's”ın ümumi illik mənfəətini üstələyib.

Hətta qəfil məyus olan “Facebook” 2021-ci ildə təkcə ABŞ və Kanadada hər bir istifadəçidən orta hesabla 214 dollar gəlir qazanıb.

“Facebook” İnternet tarixində ən yaxşı pul qazanan maşınlardan biridir və əgər sıradan çıxsa belə, proses yavaş gedəcək.

Əvvəllər bildirilib ki, G7 ölkələri 2021-ci ilin iyun ayında beynəlxalq texnologiya nəhəngləri üçün qlobal gəlir vergisi ilə bağlı razılığa gəliblər.

Söhbət puldan yox, göstəricilərdən gedirsə, məsələn, insanlar hər gün 15 milyard “YouTube” şortu izləyirlər. “YouTube” şortları şirkətin kiçik “TikTok” videolarına cavabıdır.

Bezosun yaxtası körpünün altına sığmayıb

“Microsoft” populyar olmayan “Bing” axtarış sisteminə sahibdir və orada internetdə, o cümlədən “LinkedIn”də reklamlar satır.

Bununla belə, şirkətin illik 10 milyard dollardan çox reklam satışları “New York Times”ın 2021-ci ildəki reklam satışlarından təxminən 20 dəfə çoxdur.

“Amazon”un səhmlərinin qiyməti, bir çox texnologiya şirkətləri kimi, bu il təxminən 18 faiz ucuzlaşıb. Amma “Amazon” o qədər böyükdür ki, təkcə onun 267 milyard dollarlıq likvidliyi “Disney”in ümumi dəyərinə bərabərdir.

Ceff Bezosun yeni yaxtası o qədər böyükdür ki, qayığın üzməsi üçün Hollandiyadakı körpü söküləcək.

Son zamanlar o, əbədi həyat texnologiyasına milyardlarla sərmayə qoyub.

Texnologiya nəhəngləri ölə bilərmi?

Müəllif etiraf edir ki, insanlara və şirkətlərə “Apple”, “Google”, “Microsoft”, “Amazon” və “Facebook”un məhsulları lazımdır. Bununla belə, tarix göstərir ki, dominant şirkətlər uzun müddət belə qalmırlar.

Lakin bu bir ovuc texnoloji şirkət iqtisadiyyat, geosiyasət və insanların həyatına o qədər qarışıb ki, onlar həmişəkindən daha uzun müddət qalır.

Təbii ki, onların problemləri olur: biz əvvəllər “Google” və “Facebook” arasında Avstraliya ilə münaqişəni təhlil etmişik.

“Microsoft” və “Apple” 45 yaşdan yuxarıdır. “Google” və “Amazon” təxminən 25 il əvvəl ortaya çıxıb. Tarixlərinin çox hissəsi üçün onlar zəngin və uğurlu olublar.

Müəllif hesab edir ki, bütün bunlar rəqəmsal həyatımızın dinamizm və ya dünya hökmranlığı ilə parlayan daimi sülalələrlə müəyyənləşdirildiyi barədə mübahisələrə gətirib çıxarır.//lent.az