Azərbaycanın hüquqi sənədlərində, xüsusən də Cinayət Məcəlləsi, İnzibati Xətalar Məcəlləsi, Gömrük Qanunu və Vergi Məcəlləsində “xeyli miqdar”, “külli miqdar” və “xüsusilə külli miqdar” kimi ifadələrdən geniş istifadə edilir. Bu anlayışlar cinayət və inzibati məsuliyyətə səbəb olan hadisələrdə müəyyən edilən iqtisadi hədləri və məbləğləri təsvir etmək üçün istifadə olunur.

Bu məbləğlərin təyin edilməsi, hüquqi normativlərə uyğun olaraq fərqli sahələrdə cinayətlərin və xətaların ciddiyyətini müəyyənləşdirir. Məsələn, vergilərin ödənməməsi və ya gömrük qanunlarının pozulması kimi hallarda bu miqdarlar daha ağır cinayət və ya inzibati cəzalarla nəticələnə bilər.

Valyuta.az  “xeyli miqdar”, “külli miqdar” və “xüsusilə külli miqdar” anlayışlarının Azərbaycan qanunvericiliyindəki yerini və müxtəlif sahələrdə hansı məbləğləri ifadə etdiyini, bu anlayışların hüquqi nəticələri və tətbiq sahələri haqqında məlumatı təqdim edir:

Bu anlayışların konkret rəqəmlərlə ifadəsi Nazirlər Kabinetinin qərarları və ya müvafiq qanunlarda müəyyən olunur. 

Qeyd edək ki,  bu rəqəmlər dəqiq rəsmi təyinatlar deyil, çünki hüquqi sənədlərdə bu miqdarlar qanunverici orqanın qərarları ilə konkretləşdirilir və sahəyə görə dəyişə bilər. Məsələn, vergi qanunvericiliyində “külli miqdar” bir məbləğ, gömrükdə isə fərqli hədd kimi müəyyən oluna bilər.

İnzibati Xətalar Məcəlləsinin pozulması halları

İnzibati Xətalar Məcəlləsində "xeyli miqdar", "külli miqdar" və "xüsusilə külli miqdar" ifadələri müəyyən inzibati xətalar üçün tətbiq olunur və həmin miqdarların konkret məbləğləri təyin edilir. Bu miqdarlar, əsasən, iqtisadi və maliyyə sahələrindəki inzibati xətaların cəzalarının müəyyənləşdirilməsində istifadə olunur.

“Xeyli miqdar” – Bu ifadə, adətən, 1000 manatdan 5000 manata qədər olan məbləğlər üçün istifadə olunur. Məsələn, vergilərin ödənməməsi və ya dövlətin mülkiyyətinə zərər vurulması hallarında bu miqdardan istifadə edilir.

“Külli miqdar” – Bu ifadə, 5000 manatdan 20.000 manata qədər olan məbləğləri əhatə edir. Külli miqdarın tətbiqi, daha böyük iqtisadi pozuntular və mülkiyyətin böyük həcmdə zədələnməsi hallarında baş verir.

“Xüsusilə külli miqdar” – Bu daha yüksək həddə olan məbləğdir və 20.000 manatdan yuxarı olan iqtisadi pozuntuları təsvir edir. Məsələn, vergilərin böyük miqdarda ödənməməsi və ya ciddi mülkiyyət ziyanı meydana gəlməsi zamanı tətbiq edilə bilər.

Gömrük qanunvericiliyinin pozulması halları

Azərbaycan Respublikasının Cinayət Məcəlləsinin 206-cı maddəsinə əsasən, gömrük qanunvericiliyinin pozulması hallarında "xeyli miqdar", "külli miqdar" və "xüsusilə külli miqdar" anlayışları aşağıdakı məbləğlərlə müəyyən edilir:

“Xeyli miqdar”-  50.000 manatdan yuxarı, lakin 200.000 manatdan artıq olmayan məbləğ

“Külli miqdar” -  200.000 manatdan yuxarı, lakin 500.000 manatdan artıq olmayan məbləğ

“Xüsusilə külli miqdar” - 500.000 manatdan yuxarı olan məbləğdir.

Bu məbləğlər gömrük sərhədindən bəyan edilmədən və ya düzgün bəyan edilmədən valyuta vəsaitlərinin keçirilməsi kimi hallarda cinayət məsuliyyətinin müəyyənləşdirilməsində əsas götürülür. Gömrük qanunvericiliyinin pozulması nəticəsində yaranan məsuliyyətin dərəcəsi, bu məbləğlərə uyğun olaraq müəyyən edilir.

Vergi Məcəlləsinin pozulması halları

Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsi və Cinayət Məcəlləsində vergi öhdəliklərindən yayınma ilə bağlı müəyyən məbləğlər müəyyən edilib. Bu məbləğlər "xeyli miqdar", "külli miqdar" və "xüsusilə külli miqdar" olaraq təsnif edilir. Dövlət Vergi Xidmətinin məlumatına əsasən, bu anlayışlar aşağıdakı məbləğləri ifadə edir: 

“Xeyli miqdar” - 50.000 manatdan yuxarı, lakin 200.000 manatdan artıq olmayan məbləğ

“Külli miqdar” -  200.000 manatdan yuxarı, lakin 500.000 manatdan artıq olmayan məbləğ

“Xüsusilə külli miqdar” -  500.000 manatdan yuxarı olan məbləğ

Bu məbləğlər Vergi Məcəlləsinin 53.1-ci maddəsi və Cinayət Məcəlləsinin 213-cü maddəsi ilə əsaslandırılır. Vergi öhdəliklərindən yayınma, yəni vergi borclarını ödəməkdən yayınma cinayət əməli hesab edilir və cinayət məsuliyyəti yaradır.

Günay