Əksər insanlar maddi çətinliyə düşərkən borc pul almağa meyl edir, bəziləri isə ehtiyac olmadıqda belə borc almağa adət edir. Bəzən borc pul almaq maddi vəziyyəti yaxşılaşdırmaq əvəzinə, daha da çətinləşdirir. Borcla borcu ödəyənlər belə var. Bəs borc götürməyə yanaşmanın bu cür formalaşma səbəbi nədir?

Psixologiya üzrə fəlsəfə doktoru Bahar Bəylərova-Ələkbərova Valyuta.az-a insanların borc pul almağa meyilli olmasının psixoloji səbəblərindən danışdı. Onun sözlərinə görə, insan bunu bəzən maddi çətinliyə düşdükləri üçün etsələr də, bəzən də mənəvi doyumsuzluqdan edir: “Çox pul  xərcləmək, daim nələrsə almaq, bədxərclik müəyyən qədər mənəvi doyumsuzluqdan irəli gəlir. İnsana sosial mediadan, reklamlardan yüksək həyat standartı ötürülür. Bu həyatın rahat qazanıldığı mesajı verilir və şirnikləndirilir. Onlar da buna aldanıb, borc pul almaqla həmin həyatı təmin etməyə çalışırlar”.

Psixoloq, borc almaq, pulu idarə edə bilməmək, yetinməmək kimi bir çox problemlərə səbəb olan mənəvi doyumsuzluq hissinin ana ilə olan münasibətdən (emosional bağlılıq) qaynaqlandığını bildirdi: “İnsanlar həyatları boyu ana və yaxud da körpə olanda ona baxan insanla arasındakı bağlılığın nəticələrinə görə yaşayır. Əgər ana və yaxud himayədar insanla güvənli bağlılıq yaranmayıbsa, bu, insanın həyatı boyu münasibətlərinə təsir edir”.

Həmsöhbətimiz vurğulayır ki, insanın həyatı boyu yaşadıqlarının kökü doğru tərbiyə və doğru valideyn olmağa dayanır: “Bu gün cavanları borc aldığı, kredit götürdüyü, yetinmədiyi, şükr etmədiyi üçün günahlandırırlar. Amma bu elə valideynlərin öz günahlarıdır ki, insanlar bunları yaşayır. Zamanında məlumatlı valideyn olub, övladları ilə emosional bağlılıqlarını daha güclü qursaydılar, daha güvəndə hiss etdirsəydilər, düzgün maliyyə tərbiyəsi versəydilər, həmin uşaqlar gələcəkdə öz mənəvi doyumsuzluğunu borc götürməklə ödəməzdi. Borc yığmaq, kredit götürmək, pulu idarə edə bilməmək, düzgün qazanıb, xərcləməyi bacarmamaq kimi problemlərin yaranmaması üçün uşaq vaxtından valideynlər övladlarına maliyyə tərbiyəsi verməlidirlər. Maliyyə tərbiyəsi 6-7 yaşlarından başlanılır”.  

Psixoloq sadaladığımız problemlərin aradan qalxması üçün tərbiyə sistemində dəyişikliklərin vacibliyindən bəhs etdi: “Azərbaycan gənclərində belə problemlərin olmasının səbəbi düzgün tərbiyə sistemimizin olmamasından qaynaqlanır. Yaşlı nəsil indiki tərbiyə sistemini, cavanları bəyənmir, öz tərbiyə sistemlərini tərifləyirlər. Halbuki, onların yanlış yaşamaları və tərbiyə sistemi nəticəsində bu gün cəmiyyətimiz bu vəziyyətdədir. Bu da o deməkdir ki, ciddi dəyişikliklərə ehtiyac var”.

Nuray