"Amazon"un qurucusu Ceff Bezos, "Meta"nın rəhbəri Mark Zukerberq, "X" platformasının sahibi İlon Mask, "Google"un baş direktoru Sundar Piçay və "Apple"ın icraçı direktoru Tim Kuk… Bu adları birləşdirən ən açıq xüsusiyyət onların böyük sərvətləri və texnologiya dünyasındakı nüfuzlarıdır. Lakin qarşıdakı bazar ertəsi günü bu nəhənglərin daha bir ortaq nöqtəsi olacaq: ABŞ-ın 2024-cü ildə seçilmiş prezidenti Donald Trampın andiçmə mərasimi.

Valyuta.az xəbər verir ki, bu məşhur adlar Trampın kabinet üzvləri ilə birlikdə səhnədə oturacaq.

İlon Mask: "Orada olacağım üçün şərəf duyuram"

Yeni yaradılacaq Dövlət Səmərəliliyi Ofisinin rəhbəri olacaq İlon Mask "X" platformasında paylaşdığı mesajda andiçmə mərasimində iştirak edəcəyini təsdiqləyib və bunun "şərəfverici" olduğunu bildirib. Digər texnologiya nəhəngləri - Ceff Bezos və Mark Zukerberq isə hələlik bu barədə rəsmi açıqlama verməyiblər.

"Bu dəfə hər kəsin orada olduğunuzu bilməsi vacibdir"

"Business Insider" nəşri, "Apple"ın icraçı direktoru Tim Kuk və "Google"un baş direktoru Sundar Piçayın mərasimdə iştirak edəcəyini xəbər verib. Qeyd edilir ki, Trampın əvvəlki prezidentlik dövründə bu liderlər "qapalı qapılar arxasında" onunla görüşsələr də, bu dəfə vəziyyət fərqlidir. Nəşrin fikrincə, texnologiya rəhbərləri üçün bu dəfə onların açıq şəkildə dəstək verməsi daha önəmlidir. Məqalədə deyilir:

"Bu dəfə vacib olan hər kəsin sizin orada olduğunuzu bilməsidir. Trampın da bu dəstəyi açıq şəkildə gördüyündən əmin olmalısınız".

Texnologiya dünyası və siyasət: qarşılıqlı fayda

Bu vəziyyət əslində sürpriz deyil. Texnologiya dünyasının liderləri uzun müddətdir öz siyasətlərini həyata keçirmək üçün siyasi dəstəyə güvənirlər. 

Hərçənd ki, Tramp ilə münasibətləri bəzən mübahisəli olub, bu şirkətlərin administrasiyaya dəstək üçün ciddi maliyyə yardımları göstərdiyi məlumdur.

Məsələn, "OpenAI" şirkətinin baş direktoru Sem Altman Trampın andiçmə mərasiminin fondu üçün 1 milyon dollar bağışlayıb. "Meta" və "Amazon" da eyni addımı atıb. "Google" rəhbəri Sundar Piçay Tramp ilə şəxsən görüşüb, "Salesforce"un baş direktoru Mark Benioff isə onunla "yeni bir səhifə açdığını" bildirib. İlon Mask isə aylar öncədən Trampı dəstəklədiyini elan etmişdi.

Maddi dəstəkdən daha çoxu

Məsələ yalnız maliyyə yardımları ilə məhdudlaşmır. Məsələn, Mark Zukerberq "Meta" platformasında idarəetmə siyasətini dəyişdirərək, daha mühafizəkar yanaşmalar tətbiq edib. Bu dəyişikliklərə nifrət nitqlərinə nəzarətin azaldılması və doğruluq yoxlama mexanizmlərinin dayandırılması daxildir. Hətta şirkətin daxilində, iş yerlərində gender və müxtəliflik mövzularında bəzi addımların geri çəkilməsi də həyata keçirilib.

"Washington Post" qəzetinin sahibi olan Ceff Bezos isə Vaşinqtondakı siyasi müzakirələrə qarışmamaq üçün öz qəzetinin birbaşa namizədləri dəstəkləməməsi qərarını verib. Lakin buna baxmayaraq, "Amazon" Trampın təşəbbüslərini dolayısı yolla dəstəkləyən şirkətlərdən biri olub.

Siyasi əlaqələr və risklər

Vaşinqton Universitetində texnologiya tarixi üzrə mütəxəssis Marqaret O'Mara bildirir ki, texnologiya nəhəngləri üçün siyasi müxalifət göstərməyin faydası azdır, lakin açıq dəstək göstərərək müəyyən qazanc əldə etmək mümkündür:

"Müxalifətçilik edərək çox şey qazanmaq mümkün deyil, lakin dəstəyinizi açıq şəkildə göstərərək və Trampın uğuruna ümid edərək bəzi üstünlüklər əldə etmək olar".

Donald Trampın 20 yanvar 2025-ci ildə keçiriləcək andiçmə mərasimi, təkcə siyasi liderlərin deyil, həm də texnologiya dünyasının nəhənglərinin diqqət mərkəzindədir. Onların mərasimdə iştirakı, texnologiya ilə siyasət arasındakı qarşılıqlı münasibətlərin nə qədər yaxın olduğunu bir daha göstərir. Bu addımlar həm strateji maraqları qorumaq, həm də Tramp administrasiyasının texnologiya sektoruna olan təsirini daha da gücləndirmək məqsədi daşıyır. Lakin bu dəstəyin gələcəkdə hansı nəticələr doğuracağı hələ də naməlumdur.

Paşa Məmmədli