ABŞ enerji rəsmiləri Çin günəş inverterləri və batareyaları ilə bağlı risklərin yenidən qiymətləndirilməsinə başlayıb. İnsidentə avadanlığın içərisində uçotu olmayan rabitə modullarının aşkarlanması səbəb olub ki, bu da enerji infrastrukturuna uzaqdan müdaxilənin mümkünlüyü ilə bağlı ciddi narahatlıq doğurub. 

Valyuta.az xəbər verir ki, bu barədə "Reuters" agentliyi məlumat yayıb.

Bu narahatlıqlar fonunda Amerika enerji şirkətləri, o cümlədən əsas təchizatçılar, mümkün məhdudiyyətlərə hazırlaşmağa və Çin avadanlıqlarına alternativ axtarmağa başlayıblar. ABŞ Enerji Departamenti (DOE) idxaldan asılılığı azaltmaq və sübut edilmiş komponentləri şəbəkəyə inteqrasiya etmək üçün daxili təchizat zəncirlərini gücləndirmək üçün digər agentliklərlə işlədiyini təsdiqləyib.

Dünyanın ən böyük inverter istehsalçıları "Huawei", "Sungrow" və "Ginlong Solis" kimi Çin şirkətləridir. Alman developer "1Komma5" kimi bəzi Avropa şirkətləri təhlükəsizlik risklərinə görə artıq "Huawei" invertorlarından istifadə etməkdən çəkinirlər. ABŞ-da "Huawei" 2019-cu ildə telekommunikasiya avadanlıqlarına milli təhlükəsizliyə təhdid ittihamları ilə bağlı məhdudiyyətlər tətbiq edildikdən sonra inverter bazarını tərk etdi və şirkət bunu rədd edib. Mütəxəssislər bildirirlər ki, Çin qanunları şirkətlərin kəşfiyyat agentlikləri ilə əməkdaşlıq etməsini tələb edir, xarici şəbəkələrə qoşulmuş cihazlara potensial nəzarət riski yaradır.

Problem qlobaldır: Avropada 200 GVt-dan çox günəş enerjisi gücündə Çin istehsalı olan çeviricilərdən istifadə edildiyi təxmin edilir. Kibertəhlükəsizlik üzrə ekspertlər xəbərdarlıq edirlər ki, hətta bu gücün kiçik bir hissəsinə (3-4 GVt) nəzarət etmək elektrik şəbəkəsində sabitliyi pozmaq üçün kifayət edə bilər. Çox sayda ev çeviricisi ilə uzaqdan müdaxilə uzunmüddətli elektrik kəsilməsinə səbəb ola bilər. Səlahiyyətliləri narahat edən əsas məsələ 2024-cü ilin noyabrında ABŞ-da yerləşən Sol-Ark ilə Çinin "Deye" şirkəti arasında kommersiya mübahisəsinin "Deye" invertorlarının Çin ərazisindən bağlanmasına səbəb olması, ABŞ və digər ölkələrdəki obyektlərə təsir etməsi və yerli enerji sistemləri üzərində kənar nəzarət imkanlarını nümayiş etdirməsidir.

Paşa Məmmədli