Vyetnama tətbiq edilən 46%-lik yeni gömrük vergisi geyim, mebel və oyuncaq sektorundakı iri şirkətlərin xərclərini artıraraq bəzi məhsulların qiymətinə təsir göstərə bilər. ABŞ ilə Çin arasında davam edən ticarət gərginliyindən qaçmağa çalışan şirkətlər üçün Vyetnam mühüm alternativə çevrilmişdi. Yeni tariflər isə istehlakçıların alış-veriş vərdişlərinə təsir edə biləcək bir vaxtda şirkətlərin üzərinə əlavə yük qoyacaq.

Valyuta.az xəbər verir ki, Vyetnam illərdir Çinlə ticarət münaqişəsindən yayınmaq istəyən şirkətlər üçün etibarlı istehsal mərkəzi olub. Lakin ABŞ prezidenti Donald Trampın gömrük rüsumlarını genişləndirmək qərarı bu şirkətləri də əhatə etməyə başlayıb.

Tramp yeni qlobal vergi siyasəti çərçivəsində Vyetnamdan idxal edilən məhsullara 46%-lik gömrük vergisi tətbiq edəcəyini açıqlayıb. Bu qərarın geyim, mebel və oyuncaq istehsalçıları üçün ciddi maliyyə yükü yaradacağı, bəzi şirkətlərin isə bu xərcləri qiymət artımı ilə kompensasiya edəcəyi gözlənilir. Tariflər 9 aprel tarixindən etibarən qüvvəyə minəcək.

Son illərdə Çin, ABŞ-ın ən böyük tədarükçüsü olub, lakin 2023-cü ildə Meksika onu geridə qoyub. ABŞ Ticarət Nümayəndəliyinin məlumatına görə, Çin 2024-cü ildə 438,9 milyard dollarlıq mal tədarük edərək ABŞ-ın ikinci ən böyük tədarükçüsü olub. Eyni dövrdə Vyetnamdan idxal isə 136,6 milyard dollara çataraq ötən illə müqayisədə təxminən 19% artıb.

Mövcud iqtisadi şəraitdə istehlakçılar xərclərinə daha diqqətlə yanaşdığı üçün tariflərin şirkətlər üzərində yaratdığı təzyiq daha da güclənəcək. Hansı şirkətlərin qiymət artımına gedəcəyi hələlik bəlli olmasa da, artan xərclərin bizneslərə mənfi təsir edəcəyi gözlənilir.

Bir sıra tanınmış markalar bu tariflərdən ciddi ziyan görə bilər.

"Nike" idman ayaqqabılarının təxminən yarısını Çin və Vyetnamda istehsal edir, məhsullarının 25%-i Vyetnamdan gəlir. Ağ Ev rəsmilərinin "CNBC"yə verdiyi açıqlamaya görə, Tramp Çindən idxal edilən məhsullara tətbiq olunan 20%-lik verginin üzərinə əlavə 34% rüsum əlavə etməyi planlaşdırır ki, bu da ümumi tarifləri 54%-ə çatdıracaq.

"Adidas" və digər böyük idman ayaqqabı markaları da istehsal üçün əsasən Vyetnama güvənir.

"VF Corporation" ("The North Face", "Timberland", "Vans" və "Jansport" kimi markaların sahibi) istehsalının 38%-ni Çində, 17%-ni isə Vyetnamda həyata keçirir. Tariflərin tətbiqi ilə şirkətin ümumi risk səviyyəsi 55%-ə yüksələcək.

"Deckers Brands" ("Ugg" və "Hoka" markalarının sahibi) Vyetnamda 68 tədarükçü ilə işləyir ki, bu da onu Çin xaricindəki ən böyük istehsal bazalarından birinə çevirir.

ABŞ-ın Ayaqqabı Dağıtıcıları və Pərakəndə Satıcıları Assosiasiyasına görə, 2023-cü ildə ölkəyə gətirilən ayaqqabıların üçdə biri Vyetnamdan idxal edilib.

Mebel sektoru da Vyetnamdan asılılığını artırıb. "Home Furnishings Association"ın məlumatına əsasən, 2023-cü ildə ABŞ-ın mebel idxalının 26,5%-i Vyetnamdan, 29%-i isə Çindən edilib.

Şirkətlər tariflərə uyğun strategiyalarını yenidən nəzərdən keçirmək məcburiyyətində qalacaq. "Wayfair" kimi mebel şirkətləri artıq istehsal sahələrini Kamboca, Endoneziya, Tailand və Filippin kimi ölkələrə şaxələndirməkdədir.

Yeni tariflər fonunda bir çox şirkətin səhmlərində ciddi dəyər itkiləri müşahidə olunub. "Nike"ın səhmləri 6%, "VF Corporation"ın səhmləri isə 8%-dən çox ucuzlaşıb.

ABŞ-ın gömrük siyasətindəki bu dəyişikliklər istehsalçılar və pərakəndə satıcılar üçün böyük çətinliklər yarada bilər. Şirkətlərin bu tariflərə necə uyğunlaşacağı və istehlakçılara təsirlərinin nə qədər ciddi olacağı qarşıdakı aylarda daha aydın görünəcək.

Paşa Məmmədli