“Artıq varlı insanlara sitayiş etməyi dayandırıb, onların əslində nə etdiyini təqlid etməyin vaxtıdır”

Valyuta.Az xəbər verir ki, bunu, bütün sərvətini öz səylri nəticəsində əldə edən, milyonçu, müəllif və televiziya aparıcısı Ramit Seti “CNBC Make It” üçün paylaşdığı son xəbər bülletenində yazıb.

Onun fikrinə görə, zənginlər müəyyən ortaq xüsusiyyətləri var ki, onlar da əsasən aşağıdakılardan ibarətdir.

1. Maliyyə vəziyyətinizi dərindən bilin

Əgər illik gəlirinizin nə qədər olduğunu bilirsinizsə, deməli Setinin son 20 ildə maliyyə məsləhətləri verdiyi insanların çoxundan bir addım öndəsiniz.

“Rəqəmlərinizi bilməlisiniz”, – deyə o qeyd edib. “Təəccüblüdür ki, mənimlə danışan cütlüklərin 50 faizi ümumi gəlirlərini bilmir. Borcu olan insanların isə 90 faizi nə qədər borcu olduğunu belə bilmir.”

O, həmçinin aşağıdakı yeddi əsas suala diqqət yetirməyi tövsiyə edib:

- İllik gəlirim nə qədərdir?  
- Borcum nə qədərdir və onu nə vaxt ödəyəcəyəm?  
- Gəlirimin neçə faizi qənaət olunur?  
- Neçə faizi investisiya edilir?  
- Gəlirimin nə qədərini evə xərcləyirəm?  
- Nəyə daha çox və daha az xərcləmək istəyirəm?  
- Pul haqqında inancım nədir?

Bu suallara cavab tapmaq kifayət etmir – həmin cavablara əsaslanaraq tədbirlər görülməlidir.

“Puldan başı çıxan varlı insanlar gələn ay, gələn il və hətta beş ildən sonra nə qədər vəsaitə sahib olacaqlarını dəqiq bilirlər”, – deyə Seti vurğulayıb.

2. Pul qərarları üçün sistemlər qurun 

Yaxşı maliyyə qərarları vermək üçün təkcə iradəyə güvənmək olmaz.

Büdcə hazırlayıb ona ciddi əməl etməkdənsə, maliyyə sistemlərini avtomatlaşdırmaq daha məqsədəuyğundur. Qənaət, investisiya və ödənişlərin avtomatik həyata keçirilməsi maliyyə qərarlarını asanlaşdırır.

Bu, əməkhaqqından 401(k) kimi təqaüd fondlarına avtomatik köçürmə və ya bank hesabınızdan təyin olunmuş tarixlərdə transfertlər vasitəsilə mümkündür. Gözlənilməz gəlirlərlə bağlı da qaydalar müəyyən edib, onun bir hissəsini investisiyaya yönəltmək olar.

“Varlı insanlar maliyyə uğurlarını bugünkü motivasiyaya bağlamırlar. Onlar pullarını avtomatik idarə edən güclü sistemlər qururlar”, – deyə o qeyd edib.

3. Zərurət yaranmazdan əvvəl plan qurun  

Həyat gözlənilməz hadisələrlə doludur. Lakin varlı insanların üstünlüyü odur ki, onlar gələcəyə dair konkret planlara malikdirlər.

Setiyə görə, əksər insanlar nə qədər qənaət və ya investisiya etməli olduqlarını bilmir. Sadəcə havadan rəqəm götürüb, illərlə bu planlara əməl edə bilmədikləri üçün özlərini günahkar hiss edirlər.

“Sistemi elə qurun ki, çətin vəziyyətə düşməyəsiniz”, – deyə o tövsiyə edib.

4. 80/20 prinsipinə əsaslanın  

Setiyə görə, varlı insanlar “80/20” prinsipindən istifadə edirlər: nəticələrin 80 faizi səylərin 20 faizindən yaranır. Şəxsi maliyyədə bu prinsip gündəlik xərclər əvəzinə əsas maliyyə qərarlarına fokuslanmaq deməkdir.

Məsələn, qəhvəni evdə hazırlamaq əvəzinə, maaş artımı əldə etməyə və ya mənzil xərclərini azaltmağa çalışmaq daha effektlidir.

“Bu suallar sizə on minlərlə dollar qazandıra bilər, amma biz hələ də xırdalıqlarla məşğul olub, özümüzü kiçik düşüncəyə məhkum edirik”, – deyə Seti vurğulayıb.

5. Qiymətə deyil, dəyərə fokuslanın  

Ən ucuz məhsulları seçməklə müəyyən qənaət əldə etmək mümkündür. Lakin bu, bəzən keyfiyyətsiz təcrübə ilə nəticələnə bilər.

Seti yazır ki, maliyyə baxımından düşünən varlı insanlar yalnız qiymətə deyil, dəyərə diqqət yetirirlər. O, şəxsi idman məşqçisinə pul ödəməklə "YouTube"dan istifadə arasında seçim edərkən vaxtına qənaət etdiyini və bunun daha dəyərli olduğunu qeyd edib.

Bu qayda yalnız sizin üçün əhəmiyyətli olan sahələrdə tətbiq olunmalıdır. Yəni, sizə dəyərli gələn bir neçə istiqamətə sərmayə qoyun, digər sahələrdə qənaət edin.

“Pulun məqsədi onu yığmaq deyil. Pulun məqsədi problemləri həll etmək və həyatdan zövq almaqdır”, – deyə o yekunlaşdırıb.

Rəhim