Mənim üçün ənənəvi 9-dan 5-ə qədər korporativ iş heç vaxt uyğun olmayıb. Həmişə maliyyə azadlığı və öz şərtlərimlə işləmək imkanımın olmasını istəmişəm. Son iyirmi il ərzində – tələbə, tam ştatlı işçi, akademik tədqiqatçı və evdar qadın olduğum müddətdə – müxtəlif əlavə gəlir mənbələri yaratmağa başlamışam.  

İndi bir neçə passiv gəlir mənbəyim var. Bunlara "Amazon"da kart oyunlarının satışı, onlayn kursların yaradılması, şirkətlərdə emosional zəka mövzusunda çıxışlar etmək, universitetlərdə mühazirələr oxumaq və təsir investisiyaları daxildir.  

Valyuta.Az "CNBC"yə istinadən xəbər verir ki, bunu "Mind Brain Emotion"un təsisçisi və baş icraçı direktoru Dr. Ceni Vu (Dr. Jenny Woo) bildirib.

Onun sözlərinə görə istər məhsul satışı olsun, istərsə də xidmət sektoru, əlavə gəlir əldə etmək istəyənlər ilk olaraq aydın gəlirlilik planı hazırlamalıdır. 

Çox vaxt insanlar ehtiraslarına qapılaraq qazanc əldə etməyi necə və nə vaxt planlaşdırdıqlarını nəzərə almırlar. Bu cür səhvlər uğurunuzu müəyyən edə bilər.  

Əsas nəzərə almalı olduğunuz üç məqam aşağıdakılardır:

1. Rəqəmləri bilin  

Mənfəət əldə etməzdən əvvəl nə qədər investisiya qoymağa və mümkün zərərlə üzləşməyə hazırsınız? Bunu bilmək üçün ilkin xalis mənfəət marjanızı və gəlirliliyinizi artırma yollarını real qiymətləndirmək lazımdır.  

Xalis mənfəət – satışlardan xərcləri çıxmaqla hesablanır və əlavə gəlir mənbəyinizin əsas gücüdür. Xərclərə materiallar, işçi qüvvəsi, avadanlıq, qablaşdırma, çatdırılma, reklam, səyahət və biznes abunəlikləri daxildir.  

Mənfəət marjası isə hər satışdan nə qədər gəlir əldə etdiyinizi göstərir. Məsələn, əgər məhsul və ya xidmətinizi 10 dollara satırsınızsa və xərcləriniz 8 dollardırsa, o zaman xalis mənfəətiniz 2 dollar və mənfəət marjanız 20% olacaq. Əgər əvvəlcədən 100 dollar investisiya etmisinizsə, xərcləri qarşılamaq üçün 50 vahid məhsul satmalısınız.  

İlk kart oyunumun istehsalını maliyyələşdirmək və erkən gəlirliliyi artırmaq üçün "Kickstarter" kampaniyası başladaraq 1 500 dollar hədəf qoydum. Bu maliyyə, məhsul istehsalı üçün lazım olan əsas xərcləri qarşıladı və məhsullarımı erkən istifadəçilərə çatdıraraq satışlarımı sürətləndirdi.  

Xərcləri qarşılamaq üçün 60 vahid məhsul satmalı idim, lakin nəticədə 400-dən çox məhsul satdım. Yüksək satış həcmi sayəsində istehsal xərclərimi aşağı salaraq mənfəət marjımı artırdım.  

2. Mənfəətliliyə zərər verə biləcək ümumi tələlərdən çəkinin  

Mən təcrübəmdə əlavə gəlir mənbəyinin uğuruna ciddi ziyan vura biləcək üç əsas səhvə rast gəlmişəm:  

a. Xidmətlərinizi həddindən artıq ucuz qiymətə təklif etmək

"Esty" platformasında əl işləri satarkən satışları artırmaq üçün məhsullarımı çox ucuz qiymətə təklif edirdim və müştəri xidmətində həddindən artıq səylə çalışırdım.  

Lakin sonradan başa düşdüm ki, ilkin olaraq aşağı qiymət müəyyən etdikdə, sonradan qiymətləri artırmaq çətin olur. Beş il ərzində minlərlə satış etsəm də, az gəlir marjası səbəbindən mağazamı bağlamaq məcburiyyətində qaldım.  

b. Vaxtınızı düzgün hesablamamaq

Bu təcrübə mənə hobbini biznesə çevirməyin fərqini anlamağa kömək etdi.  

Ölçülənmə və effektivlik ehtiyacını başa düşərək, "Amazon"da məhsul satmağa keçdim və logistikanı avtomatlaşdıran "Fulfillment by Amazon" (FBA) xidmətindən istifadə etdim.  

c. Fürsət xərclərini nəzərə almamaq

Oxşar vəziyyəti məsləhət və çıxış xidmətlərimi qiymətləndirərkən də yaşadım. Əvvəlcə "Accenture" və "Google" kimi tanınmış şirkətlərlə müqavilə bağlamaq üçün qiymətlərimi aşağı tuturdum.  

Lakin bu şirkətlər növbəti il yenidən mənimlə işləmək istədikdə, xidmətlərimi əvvəlkindən xeyli baha qiymətləndirmək məcburiyyətində qaldım. Çünki alternativ fəaliyyətlərdən qazana biləcəyim gəlir (fırsət xərcləri) əvvəlki qiymətimdən yüksək idi. Bu təcrübə mənə işimin dəyərini başdan düzgün müəyyən etməyin vacibliyini öyrətdi.  

3. Son nəticəni düşünərək başlayın və özünüzü ön plana qoyun  

İllər keçdikcə mənfəəti daha geniş mənada anlamağa başladım. Mənfəət təkcə pul qazanmaqdan ibarət deyil, həm də bu fəaliyyətin həyat keyfiyyətinizə təsirini əhatə edir. Fiziki və zehni sağlamlığınızı hər şeydən üstün tutmalısınız.  

Əlavə gəlir mənbəyinizin həqiqətən mənfəətli olub-olmadığını anlamaq üçün özünüzə bu sualları verin:  

- Əlavə gəlir mənbəyimə nə qədər maliyyə yatırmağa hazıram?  
- Bu fəaliyyətə nə qədər vaxt ayıra bilərəm?  
- Əsas işimi tərk edərək bu fəaliyyətə tam keçmək istəyirəmmi?  
- Cavablarım reallıqla üst-üstə düşmədikdə nə vaxt istiqamət dəyişməliyəm?  

Gördüyüm işin bəhrəsini almaq olduqca həyəcanverici olub. Lakin bu proses mənim üçün dəyərləri aydın müəyyən etməyi və "yox" deməyi öyrənməyi də tələb edib. Bu möhkəm təməl olmadan, uğur qazanmağım mümkün olmazdı.  

Rəhim