Əksər insanlar üçün iş həyatı günün böyük bir hissəsini tutur və işdəki təcrübələr insanın demək olar ki, bütün həyatında əks olunur. Təəssüf ki, cəmiyyətin çoxu nə gördükləri işdən razıdır, nə də xoşbəxt olduqları iş mühiti var. İşdə xoşbəxt olmamaq bir çox insan üçün ümumi problemdir.

İndiyə qədər aparılan bir çox araşdırmalar göstərib ki, işçilərin iş yerindəki rifahı həm insanın özü, həm də işlədiyi təşkilat üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir. Tədqiqatlar iş mühitində rifahı işçilərin məhsuldarlığı və təşkilati öhdəliyi ilə əlaqələndirir. Bundan əlavə, tədqiqat iş yerindəki rifahın işçilərin özünə hörmətinə, depressiya və narahatlıq səviyyələrinə təsir etdiyini aşkar edib.

Daha bütöv şəkildə baxsaq, iş yerindəki xoşbəxtliyin insanın ümumi həyat keyfiyyətinə, ailə daxilindəki məmnunluğuna və həyat məmnunluğuna təsir etdiyi müşahidə edilmişdir. Pozitiv psixologiya sahəsində tanınmış tədqiqatçı Mihaly Csikszentmihalyinin fikrincə, gördüyünüz işdən həzz ala bilmək anın içində qalmağın və axın içində olmağın, yəni məhsuldar hiss etdiyiniz psixi vəziyyətdə olmağın əsas amilidir. 

İşdə bədbin olmağın daha az məhsuldar olması, xəstələnməyə daha çox meylli olması və problemləri həll etmək bacarığının məhdud olması kimi mənfi cəhətləri var. Təəssüf ki, cəmiyyətdə “iş yerindəki xoşbəxtlik” hələ də müsbət iş mühitinə malik olan amillərdən yalnız biri kimi görünür. İşdə xoşbəxt olmaq özlüyündə məqsəd kimi görünmür.

İşdə xoşbəxt olmağın vacibliyini və işdə xoşbəxt olmağın yollarını öyrənməzdən əvvəl, hansı xoşbəxtlikdən bəhs etdiyimizi müəyyən etmək çox vacibdir.

Etdiyiniz işdə xoşbəxt olmaq nə deməkdir?

Xoşbəxtlik, bizim “sevinc” olaraq bildiyimiz kimi, bütün əsas duyğularda baş verir. Xoşbəxt hiss etmək insan təcrübəsinin əsasını təşkil edir və insanların çoxu çox vaxt orta dərəcədə xoşbəxt olurlar.

İşdə daha xoşbəxt olan insanlar bunlardır:

Daha yaxşı qərarlar verirlər.

Problemləri daha yaxşı həll edirlər.

Onların daha məmnun münasibətləri var.

Daha tez irəli çəkilirlər.

Onlar daha çox hörmət edirlər.

Onlar daha çox sevilir.

Daha çox qazanırlar.

Uğursuzluqların öhdəsindən daha yaxşı gəlirlər.

Onlar daha çox həvəslidirlər.

Bütün bunlarla yanaşı, bədbin insanlar bir işi görməyə daha çox vaxt sərf edir, gördükləri işdən həzz almırlar, mənfi emosiyaları daha güclü hiss edə bilirlər, işdə münasibətləri zəifləyir.

İşdə xoşbəxtliyin 5 sirri

"Pozitiv psixologiya" termini ilk dəfə 1950-ci illərdə psixoloq Abraham Maslow tərəfindən istifadə edilmişdir. Kanada Pozitiv Psixologiya Şəbəkəsinin təsisçisi Dr. Joe Accardi-yə görə, müsbət psixologiya insanların ümumi olaraq xoşbəxt və sağlam həyat sürməsinə diqqət yetirir, eyni zamanda insanların iş həyatında uğurlu və xoşbəxt olmasını ön planda tutur.

Pozitiv psixologiya sahəsinin qabaqcıllarından sayılan Martin Seliqman 5 əsas elementi özündə birləşdirən PERMA xoşbəxtlik modelini təklif etmiş və bu 5 amil - müsbət emosiya, öhdəlik, əlaqələr, məna və uğur kimi müəyyən edilir.

1. Müsbət Emosiya

Müsbət emosiyalar ümumiyyətlə optimist olmağa, yaradıcılıq və intelektuallıqdan həzz almağa, keçmiş, indi və gələcək haqqında müsbət düşünməyə yönəldir. Minnətdarlıq və bağışlama keçmiş təcrübələrimizi daha müsbət qiymətləndirməyə imkan verir. Zehinlilik və sevinc indiki anda müsbət emosiyalarımızı artırır. Optimizm və ümid gələcəyə dair müsbət hisslər yaradır.

Bu hisslərin olması o deməkdir ki, siz öz istedadlarınızdan istifadə edirsiniz və zövq aldığınız işi edərkən çətin tapşırıqlardan həzz alırsınız. Bu həm də hədəflərinizə çatmaq üçün əlinizdən gələni edə biləcəyinizə inandığınızı göstərir. Keçmişə gəldikdə, bu, uğursuzluq haqqında düşünmək əvəzinə, bir təcrübədən öyrəndiklərinizin sizi indi etdiyiniz işdə necə daha yaxşı edə biləcəyinə diqqət yetirdiyinizi göstərir.

2. Öhdəlik

ABŞ-da aparılan sorğu göstərdi ki, insanların yalnız 33%-i aidiyyət hissini inkişaf etdirir və işlərinə bağlılıq hiss edir. Eyni zamanda, işinə sadiq olmayan insanların işdə və ümumi həyatda məhsuldarlığının aşağı olduğu müəyyən edilib. Əksinə, işinə sadiq olan işçilərin işləməkdən həzz aldıqları və həmin mühitdə olmaqdan həzz aldığı müşahidə edilmişdir.

Nə etdiyinizdən çox, işinizi necə etdiyinizə əsasdır. Özünüzə bağlılıq hiss etməyiniz, işinizi yerinə yetirərkən bir növ ehtiras hiss etdiyinizi göstərir və işinizlə aranızda bir bağ qurmağı bacardığınız deməkdir.

3. Münasibətlər

Münasibətlər həyatımızı formalaşdırır və iş həyatımızda da bu fərqli deyil. Əlaqələr bağlı, dəstəkləyici və doyumlu bir həyat sürməyin əsasını təşkil edir. Yaxşı işləyən və əməkdaşlıq edən komandaların yaradılması işdə məqsəd və məna tapmaq üçün yaxşı strategiyadır.

4. Məna

Məna sizə özünüzdən kənar məqsəd verir. Etdiyiniz işin təsirini başa düşmək, işlər çətinləşəndə sizi davam etdirir və tükənmişliyin qarşısını almağa kömək edir.
Qeyri-kommersiya təşkilatında və ya sosial işçi kimi işləməsəniz belə, yenə də işinizdə məna tapa bilərsiniz. Təşkilatınızın missiyası və vizyonu ilə əlaqə qurmaq, işlədiyiniz müddətdə gördüyünüz işdən kənarda böyük mənzərəni görməyə kömək edir.

Məsələn, satıcı kimi işləyirsinizsə, bir şey alarkən müştərilərinizin təcrübəsini daha zövqlü edə bilərsiniz və ya satdığınız şeyin müştərinizin həyatına hansı təsirinin olacağına diqqət yetirə bilərsiniz. Bu yolla siz müştərinizin həyatına toxunmaqda tamamilə maraqlı olursunuz və bu sizi qane edir.

5. Uğur

Müvəffəqiyyət hissi insanın rifahına müsbət təsir edir. Böyük və ya kiçik hər cür uğuru qəbul etmək müsbət emosiyaların yaşanma tezliyini artırır. Qarşımıza qoyduğumuz müəyyən məqsədlərə nail olmaq, özümüz haqqında daha müsbət mühakimə yürütməyə imkan verir və ən əsası, özümüzə təsirli olmaq hissi verir.

Təəssüf ki, bir çox insanlar edə biləcəklərindən çox, edə bilmədiklərinə diqqət yetirirlər və bu cür müsbət hissləri daha az yaşayırlar. Bunun qarşısını almaq üçün diqqətinizi güclü tərəflərinizə və əldə etdiyiniz şeylərə yönəldə bilərsiniz. Nəticədə özünüzü daha məmnun və həyata motivasiyalı hiss edə bilərsiniz.

Əvəz Həsənov