“Rusiyada neft bazalarında baş verən ard-arda partlayışların fonunda dünya bazarlarında xam neftin defisiti yarana bilər”. 

Bu sözləri Valyuta.az-a Neft Araşdırmalar Mərkəzinin sədri İlham Şaban son günlər Rusiyada neft ayırma zavodlarında, bazalarında baş verən hadisələri və nəticələrini şərh edərkən bildirb.

İlham Şaban deyir ki, Qərbdə istəmirlər ki, bununla bağlı cəmiyyətlərdə narahatlıq formalaşsın: “Onlar istəmir ki, cəmiyyət düşünsün ki, Ukraynaya yeni silahlar verilir, onlarda Rusiyanın bu obyektlərini vurur. Bu silahların pulunu isə biz veririk. Ona görə də Qərb mətbuatında  məlumatlar çox azdır. Amma buna baxmayaraq   gördük ki, ötən həftə iki gün dalbadal hərraclarda “Brent”markalı neftin qiyməti 85 dolları keçdi. Bazar isə sabitlik, sakitlik, hasilatı nəql edən və istehlakçı arasında formalaşmış münasibətlərdə özünü komfort hiss edir. Əks halda isə bazarda həyəcan, inamsızlıq olur və bu da özünü qiymətlərdə göstərir”.

Bu bazalara hücumu da şərh edən həmsöhbətimiz bidirib ki, Rusiyanın neft bazalarına hücum son bir həftə ərzində intensivləşdi:

“Martın 12-dən neftayırma zavodlarına dron hücumları oldu. Əgər biz əvvəl cəbhəxəttindən çox da uzaq olmayan ərazilərdə- Rastov, Krasnodar vilayətlərində olan zavodlara hücum edildiyini görürdüksə ki, bu zavodlar da böyük deyildilər, lakin sonradan özünün təsir dairəsinə görə Rusiyanındaha böyükvə  müxtəlif bölgələrində, tamamilə fərqli coğrafi məkanlarda neftayırma zavodlarına hücumlar oldu. Bu hücumların, əsasən ayın 13, 14, 16, 17-də oldu ki, mən bunu da Rusiyada keçirilən seçkilərlə əlaqəli olduğunu hesab edirəm. Çünki həmin tarixlərdə məhz ağıllı və düşünülmüş şəkildə neftin ilkin emalı qurğularına hücumlar təşkil edilirdi”.

İlham Şaban əlavə edib ki, Bloomberg Agentliyinin hesablamasına görə Rusiyanın neft emalının təqribən 10 faizi sıradan çıxarılıb:

“Doğrudur, bu müxtəlif səviyyələrdədir, yəni bir zavodda daha çoxdur, birində daha azdır. Nəticə olaraq isə hücum zamanı təcrübə qazanılır. Bu praktika gələcəkdə də davam etsə, Rusiyanın beşdə bir potensialı sıradan çıxa bilər. Belə bir hadisə istənilən ölkədə baş verərsə, həmin ölkə neftayırmaya göndərdiyi nefti xarici bazarda satır, nəticə etibarı ilə işləyən quyuların dayanmır. Ancaq indi Rusiyaya qarşı sanksiyaların sərtləşdirildiyi dövrdə görürük ki, Rusiyaya Hindistana əvvəlki səviyyədə xam neft satışı həyata keçirə bilmir. Rusiyanın coğrafi məkanı isə elədir ki, neft çox soyuq bölgələrdə- Qərbi və Şərqi Sibirdə, Artik bölgələrdə çıxır. Bu ərazilərdə də quyuların konservansiya edilməsi və sonradan işə salınması nəinki hasilat həcmlərinə təsir edir, bunun üçün də əlavə zaman alır. Məsələn, İraqda və ya Səudiyyə Ərəbistnaında bir həftə ərzində konservansiya edilmiş quyunu əvvəlki vəziyyətinə gətirmək olarsa, Rusiyada isə buna 3 ay lazımdır”. 

Davud