Azərbaycanda qohumbazlıq hissi qüvətlidir. Biz bunu hər yerdə müşahidə edə bilirik. Hətta şirkətlərdə belə müdirin qohumlarını işə götürməsi təəccüblü hal deyil. Bəs bu işdəki ab-havaya necə təsir edir? 

Peşəkar idarəçi Fəxri Ağayev Valyuta.az-a bildirdi ki, qohumbazlıq biznes mühitini korlayan məqamlardan biridir: “Qohumbazlıq bu gün Azərbaycan iş dünyasında metastaz verən xərçəng xəstəliyidir. Bu kimi qərarların verilməsində əsasında “etibar” prinsipi yatır. Təəssüf ki, bəzi sahibkar və biznes rəhbərlərinin bilik səviyyəsi, psixologiyası, idarəçilik bacarıqları və ümumi baxış bucağı geniş olmadığına görə ön plana “etibarlılıq” meyarı çıxmaqdadır. Müdirin qohumu şirkətdə vəzifə aldığında ilk olaraq şirkət daxilində ədalətə inanma azalacaq və ya daha öncə də bu hallar olubsa, yox olacaq”.

Fəxri Ağayev deyir ki, qohumların işə götürülməsi işçilərin güvənini sarsıdır. Belə olduqda, işçilərin işləmə qabiliyyəti də zəifləyir: “İnsanlar ədalətsizliyə inandıqlarına görə şirkətə qarşı sadiqlik və güvən azalacaq. Buna əlavə olaraq, komanda üzvləri işə qarşı rəsmi, səthi və həvəssiz yanaşacaqlar. Təsəvvür edin ki, firmanın bütün bölmələrinin əməkdaşları - anbar, marketinq, satış, mühasibatlıq və s. işə qarşı az da olsa, daha soyuq yanaşmağa başlayırlar. Şirkətin vəziyyəti yalın gözlə görünəcək şəkildə azalacaq”.

Peşəkar idarəçinin sözlərinə görə, əksər hallarda vəzifəyə təyin edilən qohumun bilik və savadı olmur: "Öz tərcübəmdə bu halları çox görmüşəm. Bu hallar bəzən şirkət üçün olduqca böyük itki və zərərlərlə nəticələnir. Bu mövzuya münasibətim belədir: əgər rəhbərin qohumunun savadı varsa, o zaman onun sahibkar qohumuna ehtiyacı yoxdur. Əgər qohumun savadı yoxdursa, o zaman sahibkarın ona ehtiyacı yoxdur".

Həmsöhbətimiz qohumbazlıq fenomeninin biznesə mənfi təsirlərindən də danışdı. O, qohumbazlığın 4 mənfi təsirini vurğuladı: " Birincisi, qohumların işləmək üçün motivasiyaları olmur. Şəxsi əlaqələrə güvəndiklərinə görə peşəkar inkişafa meyilli deyillər, amma eyni səbəbə görə də karyera inkişafını gözləyir və istəyirlər. İnkişaf və yüksəlmə motivasiyası olmayan insan öz üzərində işləməyə ehtiyac da görmür. İkincisi, qohumlar qohum olmayan peşəkarlara qarşı qısqanc davranırlar və bu da daim şirkət üçün ciddi sıxıntılar yaradır. Məlumat tam və ya qismən təmin edilmir, tələlər qurulur, qruplaşmalar yaradılır və s. Şirkət daxilində əməkdaşların və idarəçilərin enerjiləri daxili mübarizəyə xərclənir. Üçüncüsü, təcrübəm göstərir ki, biznesdə dəyişikliklərə ən çox qohumlar müqavimət göstərirlər. Bu müqavimət bəzən emosional şəkildə olur. Dördüncüsü, şirkət daxilində toxunulmaz bir elitanın yaranması şirkətdə ədalətsizlik ab-havası yaradır. Qohumlara qarşı bir az daha diqqətli, bir az daha həssas, nöqsanlarına və səhvlərinə qarşı bir az daha anlayışlı davranıldığı zaman digər komanda üzvlərinin motivasiyası azalır".

Nuray