Sənayedən əvvəlki səviyyələrlə müqayisədə orta temperaturun 2 dərəcə Selsi artması planetin müxtəlif yerlərində kütləvi ölümlərə səbəb olacaq müntəzəm isti dalğalarına səbəb ola bilər.

Valyuta.az bu barədə NV-yə istinadla xəbər verir. 

Tərləmə bəşəriyyətin artan temperaturlara uyğunlaşmağa imkan verən bir növ super gücüdür. Ancaq istilik həddindən artıq olduqda bu mexanizm xilas etmək işini dayandırır. London Kral Kollecinin ətraf mühit coğrafiyası üzrə baş müəllimi Tom Metyusun WIRED şərhində qeyd etdiyi kimi, bəşəriyyət "planetin bizə yaşada biləcəyi həddindən artıq isti və rütubətin öhdəsindən gəlmək üçün təkamül edib", lakin temperatur 42 dərəcə Selsiyə yüksəldikdə, insan orqanizmi artıq bunun öhdəsindən gələ bilmir. Bədən soyuqda qalmaq üçün gərginləşdiyindən və ürək daha çox işlədiyindən, infarktlara səbəb olan insanlar istilik vurması və mümkün ölümlə üzləşirlər.

Metyus deyir ki, bölgələrdə orta temperaturun sənayedən əvvəlki səviyyədən 1,5 dərəcə yuxarı qalxdığı üçün insan sərhədlərini aşan istilik dalğaları yaşamağa başlayır. Daha 0,5 dərəcə və ya daha yüksək artım planetin əksər regionları üçün təhlükə yaradır.

“1,5 dərəcə Selsi istiləşməsi ilə Laqos, Kəraçi və Şanxay kimi şəhərlər bizim həddi aşan istilik dalğaları yaşamağa başlayır. 2 dərəcə Selsi [həyatı üçün təhlükə yaradan] hadisələr ən azı 10 dəfə daha tez-tez baş verir. Əgər biz 8 dərəcə Selsiyə çatsaq, yer səthinin çox hissəsi fiziologiyamız üçün çox isti olacaq və yaşamaq üçün yararsızlaşacaq”.

Metyus öz ölkəsi Böyük Britaniyadan misal gətirir. Ölkədə 2022-ci ilin yayında 40 dərəcə Selsidən çox yüksək temperatur qeydə alınıb. Böyük Britaniya Xalq Sağlamlığı Agentliyi həmin yay istidən 3000 nəfərin öldüyünü təxmin edir. O qeyd edir ki, istiliyi aradan qaldırmaq üçün kondisioner otaqları problemi yalnız qismən həll edəcək.

“İnfrastruktur hər kəs kondisioneri işə saldıqda dalğalanmalara, qasırğalara və ya daşqınlara tab gətirə bilməlidir”, - o deyir.

Ekoloq həmçinin proqnozlaşdırır ki, istilər son nəticədə bəşəriyyəti həddindən artıq yüksək temperatur olan bölgələrdə düyü becərilməsi kimi intensiv açıq işlərdən imtina etməyə məcbur edəcək. Onun fikrincə, temperaturun qaçılmaz artması ilə mübarizənin yeganə yolu dağıdıcı təbiət hadisələrinin proqnozlaşdırılması sistemlərinin təkmilləşdirilməsidir.

“Biz böyük miqyasda birlikdə işləyərək fəlakət yaxınlaşdıqda bizi xəbərdar edən proqnozlaşdırma sistemləri yaratmışıq. Eyni şeyi etməyə davam etməliyik”, - o deyir.
NV Techno yazıb ki, fevralın əvvəlində Avropa İttifaqının iqlim xidməti qlobal istiləşmənin son bir ildə ilk dəfə olaraq 1,5°C-i keçdiyini bildirib. 2015-ci ildə dünya liderləri iqlim dəyişikliyinin ən dağıdıcı təsirlərinin qarşısının alınmasını vacib hesab edərək, uzunmüddətli temperatur artımlarını bu səviyyəyə qədər məhdudlaşdırmağa çalışmağa razılaşdılar.

Nicat