Tanınmış azərbaycanlı milyonçu, neft hasilatçısı, xeyriyyəçi Ağamusa Nağıyevin anım günüdür.

Valyuta.Az-ın məlumatına görə, Ağamusa Nağıyev 1848-ci ildə Bakı quberniyasının Biləcəri kəndində anadan olub. Atası saman satmaqla məşğul olub. İbtidai təhsilini kənd mollaxanasında aldıqdan sonra 25 yaşınadək kənddə atasına kömək edib. Atası vəfat edəndən sonra 300 manat borcu qalıb. Ruhdan düşməyən Musa 200 manat da borc götürüb kiçik bir dükan açıb. Beləliklə, 500 manat borcla müstəqil fəaliyyətə başlayan gənc iki ildən sonra borcunu qaytarır və parça alveriylə məşğul olub. 5 ildən sonra isə 2 000 manat qənaət toplayıb. Topladığı pula Qara şəhərdə əl ilə işləyən kiçik bir kerosin zavodu alıb. Sonra neftli torpaq sahələri alaraq neft istehsalına başlayıb. Xüsusilə Bibiheybətin mədənlərində bir-birinin dalınca vuran neft fontanları onu da milyonçu edib. 1908-ci ildə onun şirkəti rekord miqdarda - 12 328 300 pud xam neft istehsal edib. Bu, Azərbaycanın neft şirkətləri arasında o zaman ən yüksək göstərici hesab olunub.

İsmayıl adlı oğlu vərəm xəstəliyindən öləndən sonra o, Bakıda indiki İstiqlaliyyət küçəsində tikdirdiyi binanı onun xatirəsinə "İsmailiyyə" adlandırıb. 1914-cü ilin maliyyə hesabatına görə, Ağamusa Nağıyevin qızılla yetmiş milyon manata yaxın tanxası varmış. Mirasın ümumi dəyəri bundan qat-qat çox olduğu bildirilir.

O, Bakıda 100-ə yaxın müyxtəlif təyinatlı bina inşa etdirib. Həmin tikililərin bir qismi bu gün də Azərbaycan paytaxtına gözəllik verməklə yanaşı, elm, təhsil, sosial, mədəni təyinatlı obyektlər olaraq («İsmailyyə» binası - MEA-nın Rəyasət Heyəti, Mərkəzi Klinik Xəstəxana və s.) fəaliyyət göstərir.

Haqqında olan mif

Ağa Musa Nağıyev “Cəmiyyəti xeyriyyə” üçün şəhərin mərkəzində əzəmətli “İsmailiyyə” binasını ucaltmağına, bu mülkdən bir qədər yuxarıda Realnı məktəbinin inşasını öhdəsinə alıb yarımçıq qalmış üçüncü mərtəbəsinin xərcini ödəməyinə, şəhər kənarında (indiki Semaşko) xəstəxananı tikdirdiyinə və Bakı su kəməri üçün xeyli pul verməyinə baxmayaraq camaat tərəfindən xəsis sözü ilə damğalanmışdı.

28 may küçəsindəki qoşa imarətlər, yenə həmin küçədə qırmızı kərpicdən tikilmiş əzəmətli bina, Nizami küçəsində Opera teatrının yanındakı yaşayış evi, Azərbaycan prospektində köhnə Mərkəzi poçt binası, Nigar Rəfibəyli küçəsindəki əzəmətli yaşayış binası, Səməd Vurğun küçəsində Qış klubu (indiki Zabitlər evi), “Astoriya” və “Yeni Avropa” mehmanxanaları və sair bu kimi şəhərin gözəgəlimli binaları Ağa Musa Nağıyevin pulu ilə tikilmişdir.

O, birinci realnı məktəbin hamiliyini boynuna almışdı, ildə hazırlıq sinfinə iyirmi beş müsəlman uşağını əlavə qəbul etdirməyə nail olmuşdu. Bunun nəticəsində az bir zamanda məktəbdə müsəlman şagirdlərinin sayı əlli faizə çatmışdı.

Ağa Musa Nağıyev 1919-cu ilin mart ayının 4-də vəfat edib.