Yeni qurulan startapların yalnız 7 faizi fəaliyyət göstərə bilir. Hətta faizlərin aşağı olduğunu deyənlər də var. Bəs bu 7 faiz nəyi düzgün edir? Digər 93%-nin çatışmayan cəhətləri nədir?

Valyuta.az xəbər verir ki, startapların uğursuz olmasının əsas səbəbləri bunlardır:

1 - Hazırlığın olmaması

İlk növbədə bütün hazırlıqları başa çatdırıb, yolda gördüyünüz çatışmazlıqları ört-basdır etməyə çalışmaq daha yaxşıdır. Biznes ideyanız üzərində nə qədər araşdırma aparmısınız? Rəqibləriniz kimlərdir? Eyni ideya əvvəllər də olubmu? Olubsa, harada olub? Fikriniz cəmiyyətin demoqrafik strukturuna və ya hədəf seçdiyiniz auditoriyaya uyğundurmu? Yalnız təxəyyül kifayət deyil, bu işi görmək üçün kifayət qədər texniki bilikləriniz varmı? Sizə nə qədər maliyyə lazımdır və onu haradan əldə edə bilərsiniz? Bunlar hətta iqtisadiyyat kurslarında da tədris olunsa da, əksər sahibkarlar tədqiqatların tamamlanmaması səbəbindən hələ başlanğıc mərhələsində olan zaman startapla vidalaşmalı olurlar.

2 - Aydın bir fikrə sahib olmamaq

Siz yeni bir başlanğıca başlayırsınız, amma nə istədiyinizi bilmirsiniz, nəyə nail olmaq və hara getmək istədiyiniz barədə dəqiq təsəvvürünüz yoxdur. Heç bir plan və ideya olmadan heç bir iş uğurlu ola bilməz. Beləliklə, hər hansı bir işə başlamazdan əvvəl bazarı öyrənin, eyni işlə məşğul olan insanlarla danışın və vizyonunuzun, missiyanızın, məqsədlərinizin və ya gözlənilən uğursuzluqların və onunla əlaqəli risklərin tam planını hazırlayın. Heç vaxt diqqətinizi itirməyin, sənaye, bazar və ya şəraitdəki dəyişikliklərə çevik olun.

3 - Tək işləmək və ya həddindən artıq çoxluqla işləmək

Siz təkbaşına və ya bir neçə biznes tərəfdaşı ilə startapınızı işə salacaqsınız, lakin unutmayın ki, biznesin təsviri, onun nə qədər böyük olması, tələb olunan sərmayənin miqdarı, tələb olunan resurslar və ya infrastruktur kimi bir çox amillər iştirak edəcək. Hər kəs müxtəlif sahələrdə məşğul olduğundan, əmin olun ki, siz eyni işi görən insanlar deyil, eyni işin fərqli tərəflərisiniz.

Bir nəfərlik şou olmasını istəyirsinizsə, az sərmayə ilə şirkətinizi sıfırdan başlayın və getdikcə böyüdün. Ancaq həmfikir insanlardan məsləhət almağa davam edin. Bir çox yeni şirkətlər banklardan kreditlər və ya investorların pulları hesabına məhdud resurslarla böyük investisiyalar etdikləri üçün uğursuzluğa düçar olurlar. Lakin onların görməzdən gəldikləri gözlənilməzlik, risk faktorları, mövsümi dəyişikliklər, hökumət qaydaları və ya qlobal tendensiyalardakı qəfil dəyişikliklər kimi digər amillərdir. Startaplar bu qəfil dəyişiklikləri qəbul edə bilmədikdə, onların səyləri boşa çıxa bilər.

4 - Çevik olmamaq

Dəyişən bazarı təhlil edə bilməmək, tez və vaxtında manevrlər edə bilməmək startapınızın ömrünü qısalda bilər.

1918-ci ildən 1923-cü ilə qədər “Ford” dünyanın ən böyük avtomobil şirkəti idi, lakin o, yalnız “T” model qara avtomobillər istehsal edirdi, lakin müştəri indi başqa maşın sürmək istəyirdi, amma “Ford” çox irəlidə olduğu üçün müştərinin bu tələbinə əhəmiyyət vermədi. Hətta ən yaxın rəqibi bunun üzərinə ictimaiyyətin tələblərini dinləyən və müxtəlif növ avtomobillər istehsal etməyi hədəfləyən “General Motor” “Ford”un avtomobil bazarındakı mütləq hökmranlığını sarsıtdı. Bunun üzərinə “Ford” da hava nəqliyyatı işinə girdi. “Starbucs”u indiki vəziyyətə gətirən Howard Schultz insanların narazılığına görə ilk illərdə yalnız italyan musiqisi çalmaq və “Starbucs”da heç bir kreslo olmaması prinsipindən əl çəkməli olub.

Çinli komandir və hərbi müdrik Sun Tzu deyir ki su hara axdığına görə istiqamətləndirir, döyüşçü isə düşmənin münasibətinə görə öz qələbə taktikasını yaradır. Komandir qələbəni düşmənin münasibətinə uyğun hərəkət etməklə başa düşür.

5 - Satışa diqqət yetirin

Əksər startaplar məhsulun inkişafına verdikləri kimi satış və marketinqə əhəmiyyətin yarısını vermirlər. Məhsulun inkişafına, satış və marketinqə çox diqqət yetirmək lazımdır. Satışlar şirkətin inkişafı üçün ehtiyac duyduğunuz maliyyənin ən əhəmiyyətli açarıdır.

6 - Maliyyə ehtiyaclarını düzgün hesablayın

Yeni şirkətlər tez-tez uğursuz olur, çünki onların maliyyə ehtiyacları gözləniləndən çoxdur. Bütün dəyişənləri nəzərə alaraq maliyyə ehtiyaclarınız üçün dəqiq təxminlər edin. Mühasib işə götürün və ehtiyata, xammal tələblərinə, insan resurslarına, paylama, satış, marketinq və müxtəlif xərclər və s. investisiyaları nəzərdən keçirin. İnvestisiya üçün gözlənilən xərcləri hesablayın və hər bir tapşırıq üçün vaxt qrafiki təyin edin. Plana uyğun işləməyə çalışın.

7- Pulu israf etməyin

Unutmayın ki, startapınız yalnız sıfırdan başlamalı və yavaş-yavaş böyüməyə çalışmalıdır. Ümumiyyətlə, müflisləşmiş sahibkarlar qazandıqları pulları yanlış yerlərə xərcləyirlər. Ancaq xərclədiklərinin əslində israf olduğunu başa düşəndə artıq gec olur. Onların etdikləri pulu dərhal lazım olmayan şeylərə xərcləməkdir, məsələn, ofis dekorasiyasına pul xərcləmək, müştərilər və ya maraqlı tərəflər üçün şam yeməyi təşkil etmək və ya birbaşa mənfəət gətirməyən bəzi fəaliyyətlərlə məşğul olmaq. Ola bilsin ki, siz bunu dərk etməyəsiniz, amma bu mərhələdə belə bir xərc siz bunu başa düşməmişdən əvvəl sizi iflasa apara bilər.

8 - Səhv hədəf auditoriyası

Bu, hər bir uğursuzluq hekayəsinin arxasında yatır. Fikriniz əla ola bilər, amma enerjinizi yanlış yerə sərf edirsiniz. Bu biznes, startap səhvləri sahibkarlar tərəfindən tez-tez edilir. Startapınızı işə salmazdan əvvəl məhsulunuzun bazara uyğun olub-olmamasını, potensial müştərilərə nə qədər investisiya tələb olunduğunu və ya kiçik düzəlişlərin maya dəyərini artırıb-azalda biləcəyini öyrənin. Əgər siz istehlakçılarla uğurla sınaqdan keçirilmiş beş və ya altı marketinq taktikasını tətbiq edirsinizsə və bir neçə ay ərzində heç nə işləmirsə, bu, nəyinsə səhv olduğunun göstəricisi ola bilər və sizin yollarınızı dəyişdirməli və ya biznesinizi dəyişdirməlisiniz.

9 - Pul xoşbəxtlik gətirməz

Əslində, pul ilə xoşbəxtlik olur, amma başqa şeylər də lazımdır. Güman edilir ki, pul bütün problemləri həll edə bilər. Bir çox sahibkar pulun bütün problemlərini həll edəcəyini və ya yüngülləşdirəcəyini düşünür. Amma pul bu şəkildə işləmir, baxmayaraq ki, bəzi əsas məsələləri həll edə bilər. Ən yaxşı biznes modelimiz olmalıdır və hər hansı bir problemi əvvəlcə həll etməli, sonra isə biznes üçün pula qənaət etməliyik. Ancaq əvvəlcə pul axtarsanız, əsl problemləri əldən verəcəksiniz.

10 - Hüquqi prosesləri aşağı qiymətləndirmək

Qanunla bağlı məsələlər bəzən sahibkarlar üçün bir yük kimi görünə bilər. Axtarış motorları və forum saytları vasitəsilə müqavilələr tapmaq bəzən onları etməməkdən daha çox zərər verə bilər. Öz sahəsində mütəxəssis olmayan şəxslər tərəfindən hazırlanan müqavilələr hüquq və mənafeləri qorumaqdan daha çox ziyan vura bilər.

Yanlış tərəfdaş, yanlış fikir, pulu idarə edə bilməmək, maliyyə vəziyyətini təhlil etməmək. Amma ən əsası, ən böyük motivasiyası pul olanlar ilk uğursuzluqda çox məyus olurlar, halbuki startap qurmaq, böyütmək və pul qazanmaqdır. Vaxt aparan və yorucu prosesdir. Bu işi həqiqətən etmək istədiyinizə əmin olmaq lazımdır.

Əvəz Həsənov