1 aprel 2021-ci ildən etibarən icbari tibbi sığortanın bütün ölkə üzrə tətbiqinə başlanılıb. Bu il yanvarın 1-dən isə “Tibbi sığorta haqqında” Qanuna əsasən,  dövlət və neft sektorunda, qeyri-dövlət və qeyri-neft sektorunda çalışanlardan, mülki-hüquqi xarakterli müqavilələr əsasında işləri (xidmətləri) yerinə yetirən fiziki şəxslər və sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan fiziki şəxslərdən icbari tibbi sığorta haqları toplanılır.

Valyuta.az Modern.az-a istinadən xəbər verir ki, dövlət və neft sektorunda çalışan işəgötürən və işçilərdən aylıq hesablanmış əməyin ödənişi fondunun 8000 manata qədər olan hissəsindən 2%, 8000 manatdan yuxarı olan hissəsindən 0.5% miqdarında icbari tibbi sığorta haqqı tutulur. 

Qeyri-dövlət və qeyri-neft sektorunda çalışan işəgötürən və işçilərdən aylıq hesablanmış əməyin ödənişi fondunun 8000 manata qədər olan hissəsindən 1%, 8000 manatdan yuxarı olan hissəsindən 0.5% miqdarında icbari tibbi sığorta haqqı tutulur. 2022-ci ildən isə sözügedən sektor üzrə işəgötürən və işçilərdən aylıq hesablanmış əməyin ödənişi fondunun 8000 manata qədər olan hissəsindən 2% miqdarında icbari tibbi sığorta haqqının tutulması müəyyən olunub.

Qanuna əsasən, digər şəxslər, əmək və ya mülki müqavilə əsasında işləməyən, eləcə də sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olmayan şəxslər isə 2024-cü il yanvarın 1-dək icbari tibbi sığorta haqqı ödəməkdən azaddır. Hazırda digər şəxslər üzrə icbari tibbi sığorta haqqı dövlət büdcəsi hesabına ödənilir.

Amma hazırda vətəndaşlar ölkə üzrə tətbiq olunan icbari tibbi sığortadan tam yararlana bilmir. Bəzən həkimlər sığortalı xəstə olduğu üçün ona baxmaqdan imtina edir, bəzən göndərişi bəhanə edir, yaxud o qədər süründürməçilik olur ki, vətəndaş özü bundan imtina etmək məcburiyyətində qalır. 

Ağır xəstələrə “növbə gözləyin” deyən həkimlərin onun sağalmasında oynayacağı rol sual altına düşdüyündən, bir çox hallarda vətəndaşlar icbari tibbi sığortadan imtina edərək, özəl xəstəxanaların xidmətlərindən yararlanmağa üstünlük verirlər. Təbii ki, həm əməkhaqqından vəsait tutulan, həm də həkimə pul verən vətəndaş prosesdən razı qala bilməz.

Bəs indiyədək, bu kimi neqativ hallarla bağlı şikayət faktlarına bağlı neçə tibb işçisi cəzalanıb? Mexanizmin təkmilləşməsi üçün hansı tədbilər görülür?

İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyi Modern.az-ın sorğusunu tam cavablandırmasa da, onu sizə təqdim edirik.

Bildirilib ki, Xidmətlər Zərfi çərçivəsində vətəndaşlara tibbi xidmətlər Tibbi Ərazi Bölmələrini İdarəetmə Birliyinin (TƏBİB) tabeliyində olan dövlət tibb müəssisələrində göstərilir:

“TƏBİB-in tabeliyində olan dövlət tibb müəssisələrində müvafiq xidmətin göstərilməsi mümkün olmadığı təqdirdə vətəndaşa müqaviləli tibb müəssisəsinə göndəriş verilir. Vətəndaş TƏBİB-in tabeliyində olan dövlət tibb müəssisəsi tərəfindən verilən göndəriş vərəqəsi əsasında müqaviləli tibb müəssisəsinə müraciət etdikdə Xidmətlər Zərfi çərçivəsində tibbi xidmətlərdən ödənişsiz yararlanır”.

Rəsmi məlumata görə, icbari tibbi sığorta çərçivəsində tibbi xidmətlərlə bağlı Agentliyə daxil olan vətəndaş müraciətləri aidiyyəti üzrə araşdırılır və qanunvericilik çərçivəsində həllinə dəstək göstərilir:

“Dövlət və qeyri-dövlət xəstəxanalarına göndərişlərin verilməsi ilə  bağlı müraciətlərə tibb müəssisələrinin rəhbərlikləri tərəfindən baxılır. Tibb müəssisəsinin rəhbərliyi tərəfindən müraciətlə bağlı verilən cavab qənaətbəxş olmazsa, vətəndaş Agentliyə müraciət edə bilər. Agentliyin Çağrı Mərkəzi “1542”, “Elektron müraciət” bölməsi (//its.gov.az/page/elektron-muraciet) və rəsmi ünvanına (Lev Tolstoy küç.170, Bakı, AZ1095) müraciət edə bilər.

Vətəndaş göstərilmiş tibbi xidmətlərin keyfiyyətindən narazıdırsa və ya tibb personalı tərəfindən ona qarşı hüquq pozuntusuna yol verilibsə, bununla əlaqədar ilk növbədə tibb müəssisəsinin vətəndaş müraciətləri ilə bağlı təyin olunmuş məsul şəxslərinə və yaxud birbaşa rəhbərliyinə müraciət etməlidir. Vətəndaş ona verilmiş cavabdan və yaxud görülmüş tədbirdən razı qalmazsa TƏBİB-in 012 310 17 70 nömrəsinə zəng edə, [email protected] elektron poçt ünvanına və ya rəsmi ünvanına (İsmayıl Hidayətzadə küç. 11, Bakı, AZ1154) müraciət edə bilər.

Qanunvericiliyə əsasən vətəndaş tərəfindən neqativ hal ilə bağlı əsaslandırılmış sübut təqdim edildiyi təqdirdə fakt müvafiq qaydada araşdırılır. Təsdiqini tapmış fakta dair hüquq-mühafizə orqanlarına müraciət edilir. Tibb işçisinin hüquq pozuntusuna yol verdiyi sübut olunarsa, o qanunvericiliklə nəzərdə tutulmuş qaydada məsuliyyətə cəlb olunur”.