Müasir qlobal iqtisadiyyat sürətlə dəyişən və rəqabətli bir mühit yaratmaqla, ölkələrin dayanıqlı inkişafı və dünya bazarlarında mövqelərinin gücləndirilməsi üçün yeni tələblər irəli sürür. Azərbaycan da bu prosesdən kənarda qalmayaraq, son illər ərzində iqtisadi islahatlar aparmağa, biznes mühitini yaxşılaşdırmağa və qeyri-neft sektorunu inkişaf etdirməyə çalışır.

Bu istiqamətdə atılan mühüm addımlardan biri 2024-cü ildə qəbul edilmiş Rəqabət Məcəlləsi oldu. Məcəllə ölkədə azad və ədalətli rəqabət mühitinin formalaşdırılması, inhisarçılığın qarşısının alınması və sahibkarlığın dəstəklənməsi baxımından mühüm hüquqi baza kimi çıxış edir. Bununla belə, ölkənin rəqabət qabiliyyətinin artırılması üçün hələ də dərin və məqsədyönlü islahatlara ehtiyac duyulan sahələr mövcuddur. Bəs Azərbaycanda rəqabət qabiliyyətini artırmaq üçün hansı sektorlarda islahatlar daha təcilidir?

Mövzu ilə bağlı Valyuta.az-a danışan iqtisadçı Natiq Cəfərlinin sözlərinə görə, əslində bütün iqtisadi sahələrdə rəqabətin artırılıması özü bir şərt kimi olmalıdır, daha sonra hansı sahələrdə buna daha çox ehtiyacı olduğu üzə çıxacaq: “Ümumilikdə, bütün sektorlar üçün rəqabətli mühit eyni oyun qaydalarına əsaslanmalıdır. Bundan sonra insanların bacarığı, ölkənin iqtisadi durumu, coğrafi şəraiti və s. kimi bəzi məsələlər üstünlük qazanaraq, həm rəqabəti artıra biləcək, həm də fəaliyyətlərin çox olmasına səbəb olacaq”.

İqtisadçının sözlərinə görə, ilk addım kimi ümumilikdə ölkədə rəqabətli mühitin artırılması üçün qanunvericilikdə dəyişikliklər, vergi, gömrük islahatları ilə başlamaq lazımdır: “Ciddi vətəndaş və biznes strukturlarının, kiçik, orta sahibkarların nəzarət mexanizmləri yaradılmalıdır. Problemlərin tez və sürətlə həlli üçün bizneslə hökumət arasında dialoq artırılmalıdır.

Bütün bunlar olduqda sonra görəcəyik ki, Azərbaycanda müxtəlif sahələrdə rəqabətli mühit nəticəsində həm qiyməti, həm keyfiyyəti vətəndaşları məmnun edəcək səviyyəyə çatdırmaq mümkün ola bilər. Bu rəqabətli mühit aqrar sektorda, turizmdə, tikinti, xarici ticari əlaqələrdə ola bilər. Azərbaycanda bir çox sahələr var ki, rəqabətin üstünlükləri var. Ağır sənayedə və dəqiq istehsal sahələrində bu mühit gec yaranır. Çünki çoxlu investisiya, texnologiyalar, mütəxəssislər lazımdır. Rəqabət bu sahələrdə özünü gec biruzə verir. Amma kiçik və orta sahibkarlıqda rəqabətli mühitin yaradılması daha effektiv və daha tez həyata keçirilməsi mümkün olan məsələdir”.

“Kiçik və orta sahibkarlara hökumət tərəfindən nəzarət mexanizmi necə həyata keçirilməlidir” sualına cavab olaraq Natiq Cəfərli bildirib ki, bizdə kiçik və orta sahibkarların birlikləri, assosisasiyaları mövcuddur. Lakin çox təəssüf ki, bunlar formaldır: “Dövlətlə onlar arasında bir ciddi bağ yoxdur. Daha yaxşı olardı ki, hökumət orqanları ilə kiçik və orta sahibkarların arasında ciddi münasibətlər formalaşsın. Həmin assosiasiyaların nəzarət etmə funksiyaları yaransın. Məsələn, kiçik və orta sahibkar təşkilatları özlərinin apardıqları monitorinqlər nəticəsində hansısa bir problemi, qanun pozuntusunu aşkar edib, hökumətlə dioloqa girə bilsin, problemin həllində hökumətin əlində ola resursların istifadəsinə nail olsunlar. Bu da biznes çevrələri tərəfindən vəziyyətə nəzarət mexanizmlərinin yaradılmasına səbəb ola bilər”.

Günay