“Pew Research” mərkəzinin ötən ay dərc etdiyi genişmiqyaslı sorğusuna əsasən, süni intellektin sürətli inkişafı nəticəsində ən böyük risk altında olan peşələr “kassirlər”, “jurnalistlər” və “zavod işçiləri”dir.

Valyuta.az xəbər verir ki, sorğu 2023 və 2024-cü illərdə süni intellekt sahəsinə həsr olunmuş 21 beynəlxalq konfransda iştirak edən 1 000-dən çox mütəxəssis və ABŞ ərazisində yaşayan 5 min 400-dən çox vətəndaş arasında aparılıb.

Həm Sİ mütəxəssisləri, həm də ictimaiyyət bu peşələrin yaxın 20 ildə süni intellekt texnologiyaları tərəfindən əvəzlənəcəyini düşünür. Mütəxəssislərin 73 faizi “kassir”, 60 faizi “jurnalist”, ictimaiyyətin isə 67 faizi “zavod işçiləri” peşələrinin təhlükə altında olduğunu bildirib.

Kassirlər: avtomatlaşdırmanın ön cəbhəsində

“Kassir” peşəsi avtomatlaşdırmanın ən açıq təsir etdiyi sahələrdən biridir. Böyük pərakəndə satış şəbəkələri artıq kütləvi şəkildə özünəxidmət kassaları və mobil ödəniş sistemlərinə keçid edir. ABŞ-da 2024-cü ilin sonunda aparılan araşdırmalara əsasən, bu ölkədə böyük ticarət obyektlərinin 65 faizi ən azı bir filialında tam avtomatlaşdırılan kassalardan istifadə edir. 

Jurnalistlər: süni intellektin media sektoruna təsiri artır

“Jurnalistika” sahəsi də avtomatlaşdırmanın təsirindən kənarda qalmayıb. “OpenAI”, “Google” və “Microsoft” kimi şirkətlər tərəfindən hazırlanan alqoritmlər artıq xəbər mətnləri yazmaq, başlıqlar formalaşdırmaq və redaktə işlərini yerinə yetirmək gücünə malikdir. “Reuters Institute”un 2024-cü il hesabatına görə, media orqanlarının 28% xəbər hazırlanması prosesində Sİ alətlərindən istifadə edir. Hazırda bu texnologiyalar əsasən gündəlik, şablon tipli xəbərlərin yaradılmasında tətbiq olunsa da, gələcəkdə analitik və araşdırma yönümlü məqalələrə də şamil edilə biləcəyi ehtimal olunur.

Zavod işçiləri: robotların daha ağıllı mərhələsi

“Zavod işçiləri” üçün risklər təkcə avtomatlaşdırma ilə deyil, həm də süni intellektin sənaye robot texnologiyalarına inteqrasiyası ilə artmaqdadır. “Boston Consulting Group”un 2023-cü ildə yayımladığı hesabatda qeyd olunur ki, inkişaf edən sənaye ölkələrinin istehsal müəssisələrinin 55% artıq Sİ əsaslı robot sistemlərindən istifadə edir. Bu robotlar yalnız fiziki əməliyyatları yerinə yetirmir, həm də istehsal keyfiyyətinə nəzarət, nasazlıqların aşkarlanması və proseslərin optimallaşdırılması kimi funksiyaları yerinə yetirir.

Ekspertlər: texnologiya ilə bərabər sosial hazırlıq da vacibdir

“Pew Research”in tədqiqatlar üzrə direktor müavini Ceff Qotfrid bildirir ki, “bütün tərəflərin - həm texnologiya istehsalçılarının, həm siyasətçilərin, həm də cəmiyyətin bu dəyişikliklərə hazır olması vacibdir”. Ekspertlər qeyd edir ki, süni intellektin əmək bazarına təsiri yalnız risklərdən ibarət deyil. Yeni texnologiyalar yeni iş sahələrinin və peşələrin yaranmasına da yol açacaq. “Süni intellekt etikası”, “məlumat idarəçiliyi”, “alqoritm nəzarəti” və “süni intellekt əsaslı dizayn” kimi sahələr gələcəyin peşələri arasında göstərilir.

Maya Hüseynova