Dəniz dibini kilometrlərlə qazmaq üçün inşa edilən və adı "arzu" mənasını verən Çinin nəhəng sondaj gəmisi "Meng Şianq"ı yer qabığının altındakı mantonu öyrənmək üçün vəzifələndirilib. Əgər bu missiya uğurla başa çatsa, yer kürəsinin daxili quruluşu və planetimizi formalaşdıran tektonik qüvvələr haqqında mühüm sirlər açıla bilər.  

Valyuta.Az "Euronews"a istinadla xəbər verir ki,2024-cü ilin noyabrında istifadəyə verilən "Meng Şianq"ın dəniz dibinin 11 kilometr dərinliyinə qədər sondaj edə biləcəyi məlumdur.  

Dünyada bu miqyasda elmi qazıntılar apara bilən digər gəmilər "Meng Şianq"ın hədəflədiyi dərinlik səviyyəsindən geri qalır. Yaponiya istehsalı olan "Çikyu" gəmisi maksimum yeddi kilometr dərinliyə enə bildiyi halda, daha sonra xidmətdən çıxarılan ABŞ-yə məxsus "JOIDES Resolution" gəmisi 8,4 kilometr dərinliyə qədər qazma qabiliyyətinə malik idi.  

179,8 metr uzunluğundakı nəhəng "Meng Şianq" gəmisi 120 gün ərzində öz ehtiyaclarını tam qarşılayacaq şəkildə dizayn edilib və 180 nəfərlik ekipajı daşıya bilir. Gəmidə həmçinin geologiya, geokimya, mikrobiologiya və okean elmi sahələrində tədqiqatlar aparan doqquz elmi laboratoriya mövcuddur.  

Dünyada indiyə qədər açılan ən dərin süni qazıntı Rusiyanın şimalında, Kola yarımadasında yerləşir. 12.262 metr dərinliyə çatan bu qazıntı "Meng Şianq"ın sondaj imkanlarından təxminən bir kilometr daha dərin olsa da, okean dibindəki qabığın daha incə olması Çinin gəmisinin daha dərinə enməsinə imkan yaradacaq.  

Quruda yer qabığının 37,5 kilometr qalınlığında olduğu bölgələrlə müqayisədə, okean qabığı cəmi beş-səkkiz kilometr qalınlığa malikdir ki, bu da bu sahədə aparılan araşdırmalara əhəmiyyətli üstünlük qazandırır. Həmçinin, orta okean silsilələri kimi dinamik geoloji proseslərin təsir etdiyi ərazilərdə qabığın daha da nazildiyi müşahidə olunur.  

Əvvəlki tədqiqatlarda bu nazik qabıq bölgələri yerin mantosundan nümunələr götürmək üçün istifadə edilib. Lakin "Meng Şianq" birbaşa manto təbəqəsinə çatmaq üçün qabığın kilometrlərlə dərinliyinə enməyi hədəfləyir.  

Əgər "Meng Şianq" missiyası uğurla başa çatsa, insanlığın yer kürəsinin quruluşu, geologiyası və planetin formalaşmasına təsir edən qüvvələr haqqında biliklərində inqilabi dəyişikliklər yarana bilər.  

Çin Geoloji Araşdırmalar Mərkəzinin Quanqcou dəniz geoloji araşdırmalar direktoru Syu Çjençyanq (Xu Zhenqiang) bu layihə ilə bağlı açıqlamasında bildirib:  
 "Əldə ediləcək dərin nüvə nümunələri alimlərə plitə tektonikası, okean qabığının təkamülü, qədim dəniz iqlimləri və həyatın inkişafı haqqında birbaşa sübut təqdim edəcək. Bu araşdırma insanlığın okeanları daha yaxşı anlamasına, qorumasına və istifadə etməsinə kömək edəcək."  

Texas Universitetinin seysmik stratigrafı Ceyms Ostin (James Austin) isə 2024-cü ildə "Science" jurnalına verdiyi müsahibəsində Çinin belə bir gəmi inşa etməsindən məmnun olduğunu, lakin ABŞ-nin artıq bu cür layihəyə sahib olmamasının üzücü olduğunu bildirib.  

Rəhim