Əvvəllər universitet məzunu olmaq çox prestijli bir vəziyyət idi. İndi isə prestijli universitetlərdə magistr təhsili almaq da status göstəricisi deyil, bu ölkənin qanayan yarasına çevrilib. Son vaxtlar universitet məzunlarının sayı artıb. Bəs, universitet məzunlarının işsiz qalmasının səbəbi nədir?

İş yerinin olmaması

Universitet ölkəmizdə iş tapmaq üçün açılan bir qapı kimi qəbul edildiyi üçün bir çox ailələr hesab edir ki, övladı hansı fakültədən asılı olmayaraq ən azı bir universitetdə oxumalıdır. Əgər ölkənin iqtisadi inkişafı, istehsal imkanları və şirkətlərinin böyümə gücü onun məzun olan işçi qüvvəsindən daha çoxdursa, heç bir plan qurulmasa da, artıq tələbat səbəbindən məzunlar birtəhər iş tapırlar. Amma iqtisadi inkişafı və istehsal inkişafı zəif olan ölkələrdə məzun olan işçi sayı ehtiyacı üstələdiyi üçün bəzi şəxslər işsiz qalır.

Yanlış ixtisas seçimi

İnsanların xüsusiyyətlərinə uyğun olaraq şüurlu peşə seçimi etməməsi və kimlərinsə təsiri altında yönləndirilməsi işsizlik nisbətimizi artırır. Məsələn, maşınqayırma sahəsinə heç bir marağı olmayan və ya əşya sataraq çoxlu pul qazana biləcəyinə inanan bir gənc üçün marketinq və satış əvəzinə mühəndislik fakültələrində təhsil alması onun işsiz qalmasına səbəb ola bilər. Bəzən iş imkanları olsa belə, həmin peşənin iş şəraiti məzuna uyğun olmadığından məzun həmin sahədə işləmək istəmir. Gizli işsizlik kimi də tanınan bu vəziyyət, şübhəsiz ki, işsizlik nisbətini artırır.

Təhsilin kefiyyətinin aşağı olması 

Universitetlərimizin sayı ilə fəxr etsək də, dünyanın ən uğurlu 500 universiteti sırasına bir neçə universitetimiz daxil olur. Sürətlə dəyişən dünya ilə ayaqlaşa bilməmək, təhsil proqramlarına vaxtında yenidən baxa bilməmək, qərar qəbul edə bilməmək təhsilin nəzərdə tutulan keyfiyyətinə çatmaqda maneə ola bilər. Xüsusilə beynəlxalq şirkətlərin və ya universitetlərin qapısında gözləyən namizədlər bu vəziyyətin şahidi olurlar.

Oxuduqlarımızı təcrübəyə tətbiq edə bilməmək

İş dünyasının gözləntiləri və dinamikası haqqında kifayət qədər məlumatı olmayan akademik mühitdə yetişən tələbələr çox vaxt iş dünyasının gözləntilərini qarşılaya bilmir. İş dünyasının gözləntisi yaxşı təhsilli olmaqdır. Məhz universitetlərdən dünyada baş verən dəyişiklikləri oxuya bilən, inkişafa açıq olan, biznesin uğuruna töhfə verə bilən istedadların üzə çıxmasıdır. Otağını tərk etməyən, uğuru akademik nəşrlərlə ölçülən akademik cəmiyyət gündən-günə iş dünyasından uzaqlaşmalı olur. Akdamiya-iş dünyası əməkdaşlığını həyata keçirə bilsək, əmin ola bilərsiniz ki, məzun olduqdan sonra təcrübə yeri və ya iş tapmaq üçün yer tapmaq problemi olmayacaq.

Əvəz Həsənov