Astronomlar fövqəlnovaları avtomatik aşkarlaya, müəyyən edə və təsnif edə bilən dünyada ilk süni intellekt sistemini hazırlayıblar ki, bu da qalaktikamızın öyrənilməsi prosesini əhəmiyyətli dərəcədə sürətləndirə bilər.

Valyuta.az xəbər verir ki, astronomlar Şimal-Qərb Universiteti ilə əməkdaşlıq edərək, süni intellektə əsaslanan fövqəlnovaları aşkar etmək, müəyyən etmək və təsnif etmək üçün dünyada ilk avtomatik sistem hazırlayıblar.

Alətin yaradılmasında iştirak edən astronomların fikrincə, əvvəllər fövqəlnovanın aşkarlanması avtomatlaşdırılmış sistemlərin və insan yoxlama metodlarının birləşməsinə əsaslanıb.

Robot teleskoplar tipik olaraq əvvəllər orada olmayan fövqəlnovaların yeni potensial mənbələrini axtarırlar. Potensial namizəd aşkar edildikdən sonra proses adətən spektroqraf teleskoplarını idarə edən insanlara verilir. Bright Transient Survey Bot (BTSbot) adlı avtomatlaşdırılmış vasitə insan vasitəçisini bu prosesdən uzaqlaşdırmağa yönəlib.

Tədqiqatçılar 16 000 astronomik mənbədən 1,4 milyondan çox görüntü ilə BTSbot AI-ni öyrədiblər. Bu görüntülərə fövqəlnovaların, parlaq qalaktikaların və müvəqqəti olaraq partlayan ulduzların keçmiş sübutları daxildir.

Bu biliklərə əsaslanaraq, süni intellekt modeli yeni fövqəlnova namizədini müəyyən edə və Kaliforniyadakı Palomar Rəsədxanasında robot teleskopdan onun spektrini avtomatik oxuya bilib.

Sistem sonda fövqəlnova namizədini "ulduz partlayışı" olaraq təyin edib və tapıntılarını avtomatik olaraq astronomlarla paylaşıb.

BTSbot-un yaradılmasına cavabdeh olan astronomlar hesab edirlər ki, fövqəlnovanı aşkarlamaq və müəyyən etmək üçün əl ilə cəhddən qənaət edilən əlavə vaxt alimlərə müşahidələrini təhlil etmək və yeni ideyaları nəzərdən keçirmək üçün daha çox vaxt verəcək.

Nicat