Azərbaycanın qeyri-neft sektorunda ixracat potensialı və gəlirlilik səviyyəsinə görə önəmli sahələrdən biri də xurma istehsalı sahəsidir. Təsadüfi deyil ki, bu ilin yanvar-fevral aylarında ölkədən xaricə ixrac edilən məhsulların siyahısında xurma məhsulu dəyər çəkisinə görə 27,9 milyon ABŞ dolları təşkil etməklə üçüncü olub. Qeyd edək ki, bu rəqəm 2020-ci ilin müvafiq dövründə ixrac edilən xurmanın ümumi dəyəri ilə müqayisədə 2 dəfəyə yaxın artım nümayiş etdirir.

Lakin ölkədə və dünyada pandemiyanın yayılması bir çox sektorlar kimi xurma istehsalı sahəsinə də təsirsiz ötüşməyə bilməzdi. Burda əsas amil kimi sərhədlərin bağlanması nəticəsində gediş-gəliş və xarici sahibkarlarla əlaqənin zəifləməsini, insanların evdən çıxmasına tətbiq olunan məhdudiyyətləri göstərmək olar.

“Report” pandemiyanın davam etməsi fonunda Azərbaycanın xurma istehsalı və ixracatı sahəsində mövcud vəziyyətlə bağlı Azərbaycan Xurma İstehsalçıları və İxracatçıları Assosiasiyasının sədri Qadir Yusifovun fikirlərini öyrənib.

Assosiasiya sədri pandemiya ilə əlaqədar xarici bazarlarda satışların aşağı qiymətlə edildiyini bildirib:

“Azərbaycandan Rusiya, Ukrayna, Türkiyə, Moldova və Qazaxıstan bazarlarına xurma ixrac olunur. Lakin bizim ənənəvi bazarımız Rusiya və Ukraynadır. Bu ölkələrdə də pandemiya yayıldığına görə insanların maddi rifahında olan geriləmə qiymətlərə təsir elədi. Həmin ölkələrdə xurmanın yüksək qiymətlə satışı olmadı. Amma istehsalçılar öz məhsullarını ixracatçılara baha qiymətə sata bildilər. Buna görə də ixracatçılar Ukrayna və Rusiya bazarlarında bir qədər ziyanla işlədilər. Yerli bazarda isə fermerlər 2020 və 2021-ci illərdə məhsulu bir qədər baha qiymətə satdılar. Çünki ondan əvvəlki il həm daxili, həm də xarici bazarda qiymətlər yaxşı səviyyədə olmuşdu. Hazırda bu məhsulun ixracı bitib. Amma xarici bazarlarda təzə xurma var və hazırda satılmaqdadır. Paralel olaraq xurma emal edən və qurudan fabriklərin malları da satılır və ixrac olunur”.

Q.Yusifov bildirib ki, Assosiasiya tərəfindən Avropanın müxtəlif ölkələrindəki bazarlara çıxış əldə etmək üçün Azərbaycanda İxracın və İnvestisiyaların Təşviqi Fonduna (AZPROMO) müraciətlər edilib:

“Hazırda xurma ixracı üçün yeni xarici bazarların araşdırması aparılır. Assosiasiya olaraq bir neçə dəfə yeni bazarların tapılmasının vacibliyi haqqında AZPROMO-ya çox geniş məlumat vermişik. Həmin məlumatda qeyd etmişik ki, Rusiya bazarına alternativ olan bazar Almaniya bazarıdır. Çünki dünyada Rusiydan sonra xurmanı ən çox sevən xalq alman xalqıdır. Ona görə də AZPROMO mütləq Almaniya və digər Avropa ölkələrindəki bazarlarla əlaqə yaratmalı, ordakı sahibkarlarla bizim yerli sahibkarları görüşdürməlidir ki, biz yavaş-yavaş Avropa bazarına açıla bilək. Hazırda bu məsələ ilə bağlı cavab gözləyirik. Ümid edirik ki, AZPROMO bu işdə xurma istehsalçısı və ixracatçılarına kömək edəcək. Digər bazarlara da ayaq açmağımız üçün təklif edirik ki, xarici və yerli sahibkarların canlı və ya onlayn görüşlərini təşkil etsinlər, danışıqlar aparsınlar, hətta lazım olduqda bizdən nümunələr də götürüb xaricə göndərsinlər. Çünki ölkədə yeni salınmış bağlar var ki, həmin bağlarda yetişdirilən məhsulların hamısını Rusiya ala bilməyəcək”.

“Artıq xurma bağlarında ağaclar yarpaq açıb. Bir aydan da az müddətdə ağacların çiçəkləmə dövrü başlayacaq. Meyvə bağları qış mövsümünə aid bütün prosedurlardan keçib və biz yeni mövsümün başlamasını gözləyirik”, - deyə Q.Yusifov əlavə edib.

Məlumat üçün qeyd edək ki, Azərbaycan Xurma İstehsalçıları və İxracatçıları Assosiasiyası 2017-ci ildə yaradılıb. Hazırda Assosiasiyanın 300-dən çox üzvü var. Xurma istehsalı və ixracatı sektorunun sistemli fəaliyyət göstərməsinin, istehsal, emal və satış proseslərinin qırılmazlığının, hazır məhsulun saxlanması və loqistikasının təmin edilməsi, kadr hazırlığı və mövcud kadrların ixtisas səviyyəsinin yüksəldilməsi Assosiasiyanın başlıca məqsədlərindəndir.