Fond Bazarı səhmlər, istiqrazlar və mallar kimi maliyyə alətlərinin alınıb satıldığı tənzimlənən bazardır. Yeni başlayanlar üçün mürəkkəb görünən bu dünya, əslində, tələb və təklif əsasında fəaliyyət göstərir. Fond bazarının əsas məqsədi şirkətlərə kapital cəlb etməkdə kömək etmək və investorlara investisiyalarını qiymətləndirmək imkanı verməkdir.

Valyuta.az-ın xəbərinə görə, birjada satılan alətlərin dəyərlərinə təsir edənləri aşağıdakı kimi sıralamaq olar:

İqtisadi amillər
Şirkət göstəriciləri
Qlobal hadisələr

Birjada pul qazanmaq potensialı olsa da, risklərin də olduğunu xatırlamaq lazımdır. Ona görə də bilmək lazımdır ki, bu platformada uğur qazanmaq üçün bilik mühüm amildir. İnvestorlar fond bazarı haqqında əsas məlumatlara sahib olduqdan sonra, strateji planlarını həyata keçirməklə potensial qazanc əldə edə bilərlər. Bununla belə, heç bir investisiya zəmanətli gəlir vəd etmir. Birjaya girib aktiv olmaq üçün ilk növbədə diqqətli təhlil və araşdırmalar aparılmalıdır.

Birja nədir?

Fond birjaları maliyyə aktivlərinin və qiymətli alətlərin alqı-satqısının aparıldığı mütəşəkkil bazarlar kimi müəyyən edilir. Bu ticarət arenalarında investorlar müxtəlif maliyyə məhsullarını ala və ya sata bilərlər. Bu məhsullara səhmlər, istiqrazlar, fyuçers müqavilələri və daha çox müxtəlif maliyyə alətləri daxildir. Əslində, birjalar iqtisadi inkişafın can damarıdır. Onlar şirkətlər üçün vəsait toplamaq və investorlara aktivlərini diversifikasiya etmək imkanı təklif etmək imkanları ilə tanınırlar. Hər bir mübadilə müəyyən qaydalara tabedir. Bu qaydalar ticarətin şəffaf və ədalətli şəkildə aparılmasını təmin edir. İnvestorlar üçün birjalar tərəfindən təmin edilən likvidlik ani alqı-satqı əməliyyatlarını həyata keçirməyə imkan verir. Ancaq bu bazarda müvəffəqiyyətli olmaq sektoral bilik, araşdırma və strateji düşüncə tələb edir.

Birja növləri hansılardır?

Birjalar öz funksiyalarına və sadalanan aktivlərin növlərinə görə müxtəlif kateqoriyalara bölünür. Bu kateqoriyalara nümunələr:

Birjalar: Bunlar şirkətlərin səhmlərinin alınıb satıldığı yerlərdir. Bu platformalarda investorlar siyahıya alınmış şirkətlərin səhmlərini ala və ya sata bilərlər.

Əmtəə birjaları: Bu birjalarda kənd təsərrüfatı məhsulları, faydalı qazıntılar və digər növ xammal ticarəti həyata keçirilir.

Xarici valyuta birjaları: Bunlar ölkələrin valyutalarının alınıb satıldığı bazarlardır.

İstiqrazlar və veksellər: Dövlətlər və ya şirkətlər tərəfindən buraxılmış borc qiymətli kağızları bu birjalarda satılır.

Törəmə birjalar: Fyuçers müqavilələri və opsionlar kimi törəmə məhsulların alqı-satqısına ev sahibliyi edir.

Bu müxtəliflik investorlara portfellərini diversifikasiya etmək və müxtəlif investisiya strategiyaları yaratmaq imkanı verir. Bununla belə, hər bir fond bazarının öz riskləri və imkanları var.

Birjadan necə qazanc əldə etmək olar?

Birjadan gəlir əldə etmək düzgün strategiyalar tətbiq etməklə və bazar hərəkətlərini yaxından izləməklə mümkündür. İnvestorlar birjada siyahıya alınmış şirkətlərin səhmlərini alır və bu səhmlərin dəyərinin artacağını gözləyirlər. Dəyər artımı olduqda, alış qiymətindən yüksək qiymətə satmaqla mənfəət əldə edilir. Ancaq bu proses yalnız alqı-satqı dinamikası deyil, şirkət analizləri, sektorlardakı inkişaflar, makroiqtisadi məlumatlar və qlobal tendensiyalar səhm dəyərlərindəki dəyişikliklərə təsir edən amillərdəndir. Bu səbəbdən şüurlu investorlar daim araşdırma aparır, risklərini minimuma endirir və portfellərini şaxələndirirlər. Eyni zamanda, emosional qərarlar deyil, rasional təhlil əsasında hərəkət etmək birjada uzunmüddətli uğurun açarlarından biridir. Birja vasitəsilə qazanc səbir, bilik və strateji düşüncə tələb edən bir prosesdir.

Dividend nədir?

Dividend şirkətin mənfəətinin səhmdarlara paylanan hissəsidir. Bu, şirkətlər üçün kapital artımından əldə edilən gəlirlərin bir hissəsini investorlarına qaytarmaq üçün bir yoldur. Dividend bölgüsü müəyyən dövrlərdə, əsasən ildə bir dəfə həyata keçirilir. Səhmdarların aldıqları dividendlərin miqdarı sahib olduqları səhmlərin sayından asılı olaraq dəyişir. Şirkətlər dividend siyasətini təyin edərkən bir çox amilləri nəzərə alırlar.

Bunlar arasında onlar aşağıdakı kimi sıralanır:

Qazanılan xalis mənfəət
İnvestisiya planları
Maliyyə likvidliyi

Dividendlər almaq istəyən investorlar üçün bu ödənişlərin ardıcıl və davamlı olub olmadığını qiymətləndirmək vacibdir. Bəzi şirkətlər investorları cəlb etmək üçün yüksək dividendlər ödəyə bilər. Bununla belə, dividendlərin bölüşdürülməsinin davamlılığı şirkətin maliyyə sağlamlığı və gəlirlilik potensialı nəzərə alınmaqla qiymətləndirilməlidir.

Xarici Fond Birjalarına necə investisiya etmək olar?

Xarici fond bazarlarına sərmayə qoymaq ideyası bir çox investorlar üçün cəlbedici seçim halına gəlib. Bu, portfelin şaxələndirilməsini artırmaqla riski azaltmaq və qlobal imkanlardan yararlanmaq şansı təqdim edir. Bununla belə, beynəlxalq bazarlara investisiya etməzdən əvvəl aşağıdakıları etmək lazımdır:

Broker firmasının seçilməsi: Xarici bazarlarda ticarət edə biləcək bir broker firması və ya bankı seçməlisiniz. Bu qurumlar xarici əməliyyatlar üçün lazımi infrastruktura malik olmalıdırlar.

Hesabın açılması: Seçilmiş qurumda investisiya hesabı yaradaraq ticarətə başlaya bilərsiniz.

Bazar araşdırması: Hədəf olunan fond bazarı və ya aktivlər üzrə dərin araşdırma aparmalıdır. İqtisadi, siyasi və sektoral inkişafları izləməlisiniz.
Pul köçürmələri: İnvestisiya etmək istədiyiniz məbləği qurumun göstərdiyi şəkildə xaricdəki hesabınıza köçürə bilərsiniz.

İnvestisiya strategiyasının müəyyən edilməsi: İnvestisiyalarınızı istiqamətləndirərkən valyuta məzənnəsi riskləri, vergi və komissiya dərəcələri kimi amilləri nəzərə alaraq strateji planlaşdırma aparmalısınız.

Fond birjasına investisiya yatırarkən nələrə diqqət etməli

Birjaya investisiya qoyarkən uğur qazanmağın yolu strateji düşüncə və uzaqgörənliklə hərəkət etməkdir. Bu prosesdə nəzərə alınmalı olan bəzi məqamlar bunlardır:

Təhsil və araşdırma: Siz daim maliyyə bazarları və investisiya alətləri haqqında bilik əldə etməlisiniz. İnkişaf edən tendensiyaları və iqtisadi hesabatları yaxından izləmək çox faydalıdır.

Duyğusal qərarlar verməkdən çəkinin: Birja hərəkətləri qarşısında sakit davranmalı, ani və emosional qərarlardan qaçmalısınız.

Risk dözümlülüyünü bilin: İnvestisiya edərkən nə qədər risk ala biləcəyinizi müəyyən etmək sizi potensial itkilərdən qoruyur.

Fərqli səhmləri daxil edin: Portfelinizi diversifikasiya etməklə, tək investisiya aləti ilə bağlı riski azalda bilərsiniz.

Uzunmüddətli planlaşdırma: Fond bazarı qısa müddətdə dalğalanmalara məruz qala bilər.

Lakin uzunmüddətli planlaşdırma bu dalğalanmaların mənfi təsirlərini azalda bilər.

Əvəz Həsənov