Bank sektoru üzrə yeni göstəricilər açıqlandı

Azərbaycan Mərkəzi Bankı pul-kredit göstəriciləri ilə bağlı yeni göstəriciləri açıqlayıb.

Valyuta.az Mərkəzi Banka istinadən xəbər verir ki, 31 iyul 2024-cü il tarixinə Azərbaycanda  fəaliyyət göstərən 22 bankın filiallarının sayı 487, şöbələrinin sayı 92, ATM-lərin sayı 3,106 olub. Bank işçilərinin sayında artım trendi cari ilin iyul ayında da davam edib. 
Hesabat ayında bank sektorunda çalışanların sayı 0.4% və ya 99 nəfər artaraq 24,322 nəfər təşkil edib.

 Fəaliyyətdə olan bankların cəmi aktivləri 49,089.3 mln. manat, cəmi öhdəlikləri 42,874.3 mln. manat, balans kapitalı 6,215 mln. manat olub.  Kredit portfelinin artımı cari ilin iyul ayında da davam edib. 

Hesabat ayında bankların kredit portfeli 1% və ya 265.2 mln. manat artaraq 25,694.7 mln. manat olub. 

Kredit portfelinin strukturu: ı) biznes kreditləri – 54.2% (13,910.1 mln. manat); ıı) istehlak kreditləri – 30.2% (7,765.1 mln. manat) və ııı) ipoteka kreditləri – 15.6% (4,019.5 mln. manat). 

Cəmi kredit portfelində (BOKT-lər və kredit ittifaqları daxil olmaqla) vaxtı keçmiş kreditlərin payı əvvəlki ilin müvafiq dövrünə nəzərən 0.5 faiz bəndi azalaraq 1.7% təşkil edib.  Bankların öhdəliklərinin strukturunda ənənəvi olaraq depozit portfeli üstünlük təşkil edir – cəmi öhdəliklərin 80.2%-i və ya 34,381.3 mln. manat. Depozit portfelinin 60.3%-i (20,720.3 mln. manat) hüquqi şəxslərin, 39.7%-i (13,661 mln. manat) fiziki şəxslərin depozitlərindən (fərdi sahibkarlıqla məşğul olan fiziki şəxslərin depozitləri istisna olmaqla) ibarətdir.

Fiziki şəxslərin əmanətlərinin 65.7%-i (8,981.7 mln. manat) milli valyutada, 34.3%-i (4,679.3 mln. manat) xarici valyutadadır. Fiziki şəxslərin əmanət portfelinin 59.1%-i (8,067.8 mln. manat) müddətli əmanətlərdən ibarətdir. Fiziki şəxslərin müddətli əmanətləri iyul ayı ərzində 4.1% və ya 317 mln. manat artaraq ilk dəfə 8 mlrd. manatlıq həddi keçib.

Hüquqi şəxslərin tələbli depozitləri 15,391.5 mln. manat olmaqla, hüquqi şəxslərin cəmi depozit portfelinin 74.3%-ni təşkil edib. Fiziki şəxslərin əmanətlərinin (fərdi sahibkarlıqla məşğul olan fiziki şəxslərin depozitləri daxil olmaqla) dollarlaşması iyul ayında əvvəlki ilin müvafiq dövrünə nəzərən 2.7 faiz bəndi azalaraq 33.7% təşkil edib.

2024-cü ilin yanvar – iyul aylarında banklar tərəfindən 682.8 mln. manat xalis mənfəət, 1,016 mln. manat məbləğində əməliyyat mənfəəti generasiya edilib (ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə müvafiq olaraq 4.2% və 9.1% daha çox). Cari ilin 7 ayında banklar tərəfindən ümumilikdə 153.4 mln. manat məbləğində mənfəət vergisi ödənilib. 

Monetar sektor 

Cari ilin iyul ayında manatla geniş mənada pul kütləsi (M2) ilin əvvəlinə nəzərən 0.2% artaraq 35,452.6 mln. manat təşkil edib. Bank sektorunun xarici öhdəlikləri ilin əvvəlinə nəzərən 78.8 mln. manat azalaraq 2,519.3 mln. manat təşkil edib. Xarici öhdəliklərdəki qeyd olunan dəyişiklik əsasən qeyri-rezident hüquqi şəxslərin cari hesablarının həcmindəki azalma ilə əlaqədardır. 

Ödənişlər sektoru

Banklar və “Azərpoçt” MMC sistemləri üzrə iyul ayının sonunda dövriyyədə olan ödəniş kartlarının sayı ötən aya nəzərən 249 min ədəd artaraq 18 milyon 340 min ədəd təşkil edib. Keçən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə bu göstərici 19.5% artıb. Ödəniş kartlarında artım debet kartları üzrə 20.8%, kredit kartları üzrə 11.4% təşkil edib. 

Ödəniş kartlarının artması nağdsız ödənişlərin həcminə müsbət təsir göstərib. Belə ki, ay ərzində ölkədaxili nağdsız əməliyyatların həcmi keçən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 1.6 dəfə artıb. 2024-ci ilin iyul ayı ərzində kartlar vasitəsilə həyata keçirilən ölkədaxili nağdsız ödənişlərin həcmi 7,280 mln. manat təşkil edib. 

Həyata keçirilən nağdsız ödənişlərin 6,102 mln. manatı elektron ticarətin payına düşür. Qalan məbləğin 1,168 mln. manatı POSterminallar, 9.4 mln. manatı isə özünə xidmət terminalları vasitəsilə gerçəkləşdirilib. İlin əvvəlindən ödəniş kartları ilə nağdsız ölkədaxili əməliyyatların həcmi ölkədaxili kart əməliyyatlarının 62.7%-ni təşkil edib.

Banklar və “Azərpoçt” MMC ödəniş xidməti şəbəkələri üzrə dinamik artım müşahidə olunur. Belə ki, keçən ilin iyul ayının sonu ilə müqayisədə bankomatların sayı 3%, POS-terminalların sayı 19.4% artıb.

Əvəz Həsənov