Hidrogenlə işləyən nəqliyyat vasitələri artıq elmi fantastika və ya uzaq gələcək layihələr deyil. 

Toyota Mirai və Hyundai Nexo kimi hidrogenlə işləyən avtomobillər bazarda mövcuddur və texnologiya sürətlə inkişaf edir. 

Lakin ABŞ yollarında hələ də hidrogenlə işləyən nəqliyyat vasitəsi görmürük? 

Bu vəziyyətin əsas səbəbi nədir?

Valyuta.az xəbər verir ki, Massaçusets Texnologiya İnstitutunun Enerji Təşəbbüsü layihəsinin nümayəndəsi Sergey Paltsev deyib ki,  siyasətçilər və avtomobil istehsalçıları bir vaxtlar hidrogenin kimyəvi enerjisini elektrik mühərrikini işə salmaq üçün elektrikə çevirən yanacaq elementini gələcəyin texnologiyası hesab edirdilər. Bununla belə, akkumulyatorların qiymətinin azalması və mövcud elektrik şəbəkəsi kimi infrastrukturun üstünlükləri akkumulyatorlu elektrik avtomobillərinin önə çıxmasına imkan verib.

Kaliforniyada aşağı yürüşlü hidrogen avtomobilləri böyük endirimlərlə satılsa da, hidrogen vasitələrinin akkumulyatorlu elektrik avtomobillərindən daha bahalıdır. 

Bunun isə bir neçə səbəbi var. Belə ki, bu səbəblərə yanacaq infrastrukturunun olmaması, enerjinin çevrilməsindəki səmərəsizlik və hidrogenin nasos qiyməti daxildir.

Hazırda ABŞ-da cəmi 55 ictimai hidrogen yanacaqdoldurma stansiyası var və onların demək olar ki, hamısı Kaliforniyadadır. Müqayisə üçün qeyd edək ki, ölkə üzrə 68 000-dən çox aktiv ictimai elektrik avtomobili doldurma məntəqəsi var. Hətta Kaliforniyada hidrogenlə işləyən avtomobilləri yanacaqla doldurmaq o qədər çətindir ki, Toyota-ya qarşı klassifikasiya iddiaları qaldırılıb.

Miçiqan Universitetinin nümayəndəsi Gregory Keoleian, avtomobil istehsalçılarının Kaliforniyada yeni hidrogen sərnişin avtomobillərinin  istifadəsi haqqında danışıb. O qeyd edib ki, Honda 2021-ci ildə iki hidrogen minik avtomobilinin istehsalını dayandırsa da, Toyota və Hyundai yeni hidrogen minik avtomobilləri istehsal etməyə davam edir. Bu, hidrogen yanacaq elementli nəqliyyat vasitələrinə marağın sərnişin avtomobillərindən uzaqlaşaraq, orta və ağır yük maşınları və aviasiya kimi sahələrə doğru getdiyini göstərir.

Keoleianın sözlərinə görə, batareya ilə işləyən elektrik nəqliyyat vasitələri, məsafə və ya yanacaq doldurma vaxtı problemi olduqda və ya ağır yüklərdə problemlər yarada bilər. Bu hallarda hidrogen mühüm rol oynaya bilər. 

O bunu belə izah edir: “Dəmir yolu və ticarət yük maşınları kimi tətbiqlərdə “Yanacaqdoldurma məntəqələri daha az ola bilər. Yanacaq doldurma qurğularının hər küncdə olması lazım deyil. Bu tətbiqlər üçün hidrogenlə dekarbonizasiya etmək üçün real bir fürsət var" .

Hidrogen Vasitələrinin Gələcəyi

MİT nümayəndəsi Paltsevin sözlərinə görə, gələn və ya beş il ərzində heç bir böyük dəyişiklik olmayacaq, lakin hidrogen vasitələri üçün daha parlaq planlar var.  Hidrogen ağır nəqliyyat və sənaye kimi iqtisadiyyatın digər sahələrində daha böyük enerji ehtiyacı mənbəyinə çevrilərsə, yanacaq və infrastruktur problemləri daha asan həll edilə bilər.

O qeyd edib ki, hidrogen nəqliyyat vasitələrinin iqtisadiyyatı dünyanın bəzi yerlərində daha cəlbedici ola bilər. Məsələn, elektrik enerjisi xərclərinin yüksək olduğu Yaponiyada hidrogen daha sərfəli ola bilər. Bundan əlavə, BMW və Toyota arasında bu yaxınlarda elan edilmiş əməkdaşlıq hidrogenli minik avtomobillərinə investisiyaların davam etdiyini göstərir. İki şirkət BMW hidrogen istehsalı avtomobilini 2028-ci ildə satışa çıxaracaqlarını açıqladı.

Paltsevin sözlərinə görə, hidrogen sərnişin avtomobillərinin mövcud problemləri bu texnologiyadan tamamilə imtina etmək üçün səbəb deyil. Gələcəkdə bir çox başqa səbəblərə görə buna ehtiyacımız ola bilər. Çünki geosiyasi problemlərin akkumulyatorlar üçün lazım olan xammala çıxışı çətinləşdirə biləcəyini və hidrogen vasitələrini daha qənaətcil edə bilər.

Davud