İlon Maskın işçilərini ixtisar etməsinə səbəb olan rejim – Çinlilərin “9-9-6 iş rejimi necə işləyir?”

Tenologiya sahəsində Çinin nə qədər üstün olduğu və innovasiyalara malik olduğu hamımıza aydındır. Bundan başqa, bu ölkədə iş qrafiki bir çox ölkələrdə mövcud olan iş rejimlərindən fərqlidir. Qurduqları iş modelinin də onların texnologiya dünyasına təsir etdiyi düşünülür. 

Belə ki, bəzi Amerika texnologiya şirkətləri süni intellekt sahəsində Çin rəqiblərini geridə qoymaq məqsədilə “9-9-6” adlanan iş rejimini tətbiq etməyə başlayıblar.

Valyuta.az xəbər verir ki, bu model işçilərin bazar ertəsindən şənbəyə qədər, səhər saat 9-dan axşam 9-a kimi – gündə 12, həftədə 72 saat işləməsini nəzərdə tutur.

“Inc.” jurnalında yayımlanan məqalədə qeyd olunur ki, bəzi süni intellekt startapları bu modeli məhsuldarlığı artırmaq üçün tətbiq etsələr də, tədqiqatlar bunun əksini göstərir. Uzun iş saatları əksinə, işçilərdə tükənmişlik, zehni yorğunluq və motivasiya itkisinə səbəb olur. Bu da innovasiya və yaradıcı yanaşmalar üçün ciddi maneəyə çevrilir.

“Betterworks” şirkətində təşkilati psixoloq Keytlində Kollins hesab edir ki, belə ekstremal qrafiklər məhsuldarlığı artırmaq əvəzinə zəiflədir: “9-dan 9-a, 6 gün işləmək innovasiya gətirmir. Əksinə, tükənmişlik və uzaqlaşma yaradır. Bu da süni intellekt sektorunun əsas ehtiyacı olan yaradıcılığı zədələyir”.

Məqalədə “Tesla”nın rəhbəri İlon Maskın da bu cür iş rejimini dəstəkləməsi qeyd olunur. O, Çin əməkdaşlarını gecə saat 3-ə qədər işlədiklərinə görə tərifləyib, amerikalıları isə işdən yayınmaqda ittiham etmişdi. Həmin il o, uzaqdan işləmə rejiminə son verərək şirkət işçilərinin yarısını ixtisar etmişdi.

Digər tərəfdən, yeni nəsil – Z nəsli bu yanaşmaya qarşı çıxır. Onlar iş və şəxsi həyat arasında tarazlığın qorunmasını zəruri sayır, tükənməni qəhrəmanlıq kimi görməyən yanaşmanı müdafiə edirlər. Gənc işçilər daha çevik, məqsəd yönümlü və insan mərkəzli iş modelləri tələb edirlər.

2030-cu ilə qədər ABŞ-də işçi qüvvəsinin əksəriyyətini təşkil edəcəyi gözlənilən Z nəsli, iş mühitində aşağıdakı dəyişikləri təşviq edir:

Psixi sağlamlıq və rifahın prioritet sayılması

Uzaqdan və hibrid iş imkanlarının genişlənməsi

Məqsəd yönümlü və şəxsi dəyərlərə uyğun işlərin seçilməsi

Texnologiyadan balanslı istifadə

Şəxsi vaxta və fasilələrə hörmət edən mədəniyyət

Əməkdaşlıq və dəstəyə əsaslanan kollektiv münasibətlər

“Wrike” şirkətinin marketinq direktoru Kristina Royston bu dəyişiklərin sadəcə nəsil fərqi deyil, iş dünyasında qalıcı transformasiyanın göstəricisi olduğunu bildirir.

Nəticə etibarilə, mütəxəssislər hesab edir ki, iş məhsuldarlığı insan sağlamlığı və rifahı ilə ziddiyyət təşkil etməməlidir. Şirkətlər üçün əsas çağırış həm mənfəəti, həm də insan dəyərlərini qoruyan balanslı iş mədəniyyəti formalaşdırmaqdır. “9-9-6” modeli isə bu məqsədə xidmət etmir, əksinə insanı robotlaşdırır.

Sərvanə Rəmixanova