Bank kartlarından müştəri daha çox qazanır, yoxsa bank?

Bank kartlarından istifadə hər birimiz üçün rahatlıq və çeviklik yaradır. Lakin cəmiyyətdə fərqli fikirlər də mövcuddur. Bəzi insanlar hesab edir ki, kartlardan istifadə yalnız bankların xeyrinədir, hətta “nağd pul daha sərfəlidir” düşüncəsini müdafiə edirlər.

Maraqlı sual yaranır ki, həqiqətənmi bank kartları banklara böyük qazanc gətirir? Ümumiyyətlə, alıcıların istifadə etdiyi bank kartlarından bankların qazanması prosesi necə olur?

Mövzu ilə bağlı Valyuta.az-a danışan iqtisadçı ekspert Xalid Kərimli bildirdi ki, bank kartlarından istifadə zamanı banklar müəyyən qazanc əldə edirlər: “Bu qazanc əsasən, dövriyyədə olan vəsaitin idarə edilməsi, komissiya haqları və əlavə xidmətlərdən ibarətdir. Lakin bu proses vətəndaş üçün heç bir mənfi təsir yaratmır. Kartda saxlanılan vəsait bankın maliyyə resurslarına çevrilə bilər, lakin bu zaman vətəndaş həmin vəsaiti istədiyi zaman sərbəst istifadə edə bilir”. 

Bəzi banklar vətəndaşların passiv vəsaitlərini gəlir mənbəyinə çevirə bilir

İqtisadçı ekspertin sözlərinə görə, bəzi banklar kart qalığına müəyyən faiz təklif edərək, vətəndaşların passiv vəsaitlərini də gəlir mənbəyinə çevirə bilir: "Vətəndaş əgər bank kartından istifadədən əlavə fayda əldə etmək istəyirsə, kəşbek təklif edən kartlardan istifadə edə bilər. Bu cür kartlar üzrə bəzi banklar, öz qazandıqları 1,2%-lik komissiyadan da artıq, hətta 4-5%-ə qədər vətəndaşlara geri ödəmə təqdim edirlər. Bu, kart istifadəçisinin xərcləri üzərindən əlavə qazanc əldə etməsinə imkan yaradır. Bundan başqa, banklar müştərinin istəyi əsasında kartlara kredit limiti də təyin edə bilir".

Qanunda o qadağandır ki...

İqtisadçı deyir ki, banklar kartla edilən hər ödəniş üçün adətən, xidmət göstərdikləri ticarət və xidmət obyektlərindən komissiya haqqı alırlar: “Bu, normal bir kommersiya münasibətidir və istehlakçıya zərər vurmur. Qanunda o qadağandır ki, nağd və kartla ödəniş arasında qiymət fərqi qoyulsun. Ticarət və xidmət obyektləri hər iki ödəniş formasına eyni satış qiyməti tətbiq etməlidirlər. Əgər obyekt kartla ödəniş zamanı əlavə məbləğ tələb edir və ya nağd ödəniş üçün daha aşağı qiymət təklif edirsə, bu, qanun pozuntusu hesab olunur və hüquqi məsuliyyət yaradır.

Ekspert sonda qeyd etdi ki, bank kartlarından istifadə çox hallarda vergi güzəştləri baxımından da sərfəlidir: “ƏDV sisteminə əsasən, kartla ödəniş zamanı ƏDV-nin 17,5%-i, nağd ödəniş zamanı isə cəmi 5%-i geri qaytarılır. Bu isə kart istifadəçiləri üçün əlavə üstünlük deməkdir”.

Sərvanə Rəmixanova