"Azərbaycanda 12-15 sığorta şirkəti olsa, kifayət edər"

Azərbaycanda fəaliyyət göstərən sığorta şirkətlərinin sayına baxdıqda, 2020-ci ildə 20 şirkət mövcud olubsa, 2025-ci ilə yaxın bu rəqəm 16-ya enib. Maraqlıdır, sığorta şirkətlərinin fəaliyyətini dayandırmasına hansı əsas səbəblər təsir edir? Burada müştərinin payı varmı, yoxsa proses daha çox şirkətin daxilindəki maliyyə və idarəetmə məsələlərindən qaynaqlanır? Hazırda 16 sığorta şirkətinin 10 milyonluq əhaliyə xidmət göstərməsi beynəlxalq təcrübə ilə müqayisədə normal göstərici sayılırmı? 

Bu barədə Valyuta.az-a danışan sığorta eksperti Kamran Babayev bildirdi ki, 10 il bundan əvvəl 20-dən çox sığorta şirkəti fəaliyyət göstərirdi: “2013-2014 illərdə Azərbaycanda sığorta şirkətlərinin sayı 25 üzərində idi. Müddət keçdikcə bu say azaldı. Bəzi sığorta şirkətləri səhmdarların qərarı ilə könüllü ləğv etməyə getdilər, bəziləri isə requlyator tərəfindən məcburi ləğv olundu. Məcburi ləğvin səbəbi sığorta şirkətlərinin kapitala olan tələblərə cavab verməməsi oldu, müflis olan şirkətlər də oldu”.

Sığorta ekspertinin fikrincə, strategiyanın düzgün olmaması, risklərin düzgün idarə olunmaması, gələcəyə plansız şəkildə addımlama və üzünmüddətli hədəflərin olmaması bir çox sığorta şirkətlərinin müflis və ləğv olunmasına gətirib çıxardı: “Daha dayanıqlı sığorta şirkətləri fəaliyyətini davam etdirərkən, zəif oyunçular bazarı tərk etməli oldular”. 

Şirkətlər çoxaldıqca rəqabət güclənir, lakin maliyyə dayanıqlığı risk altında olur

Say məsələsinə gəldikdə isə, ekspert deyir ki,  şirkətlərin çox olması daha güclü rəqabət deməkdir: “Bazarı pozan oyunçular olur ki, əsassız dempinqə gedirlər, nəticədə isə maliyyə sabitliyini necəsə qorumaq üçün sığorta hadisəsi zamanı zərərləri həqiqi zərərdən daha az qiymətləndirirlər və bu müştərilər tərəfindən ciddi narazıçılıqlar yaradır. Bazarın inkişafı üçün əsas faktorlardan biri insanların sığorta şirkətlərinə güvənməsidir. Belə hallar isə tam tərs effekt yaradır. Qeyd etdiyim kimi, şirkətlərin çox olması rəqabəti gücləndirir, amma şirkətlərin bazar payı azalır və bəzi şirkətlərin maliyyə dayanıqlığı risk altında olur. Rəqabətin özü yaxşıdır: qiymətlər aşağı düşür, xidmət yaxşılaşır”.

Kiçik bazarda oyunçuların çoxluğu problemlər yaradır

K.Babayev bildirir ki, kiçik bazarda oyunçuların çoxluğu problemlər yaradır: “Yığılan sığorta haqları hamıya bölünür, şirkətlər üçün dayanıqlılıq təmin edəcək həcmlər çatışmır, iflas riski artır, tənzimləyici orqan üçün nəzarət çətinləşir. Buna görə də optimal variant çoxlu kiçik şirkətlərin yox, yetərli sayda güclü və dayanıqlı şirkətlərin olmasıdır”.

K.Babayev sonda qeyd etdi ki, bazarda zəif şirkətlər qalmayacaq: “Bütün bazarlarda belədir, bu təbii bir prosesdir. Şirkət çox olduqca bazar payı azalır, kifayət qədər vəsait olmur. Ona görə də, dözənlər dözəcək, dözməyənlər bazarda qala bilməyəvək. Onu da qeyd edim ki, Azərbaycanda ortalama 12-15 arası şirkətin olması kifayət edir”.

Sərvanə Rəmixanova