Almaniya, Böyük Britaniya və İspaniyadan olan beynəlxalq alimlər qrupu gizli iqlim təhlükələrini aşkar etmək üçün süni intellekt (AI) proqramı hazırlayıb. 

Valyuta.az xəbər verir ki, tədqiqat "Nature Communications" (NatComms) elmi jurnalında dərc olunub.

Komanda temperatur, yağıntı və digər göstəriciləri ölçən 30 min Avropa meteorologiya stansiyasının məlumatlarından istifadə edərək neyron şəbəkəni öyrədib.

Süni intellektdən istifadə edərək komanda Avropadakı ekstremal iqlim hadisələrinin müşahidələrini yenidən qurub - son dərəcə isti və həddindən artıq soyuq günlər və gecələr.

Süni intellektin iş nəticələri, ənənəvi metodlarla aparılan təkrar analiz simulyasiyaları ilə müqayisə edilərək qiymətləndirilib. Bu metodlara orta kvadratik səhv, müstəqil və asılı dəyişənlər arasındakı əlaqə dərəcəsini göstərən "Spearman" rütbə korrelyasiya əmsalı daxildir. Bu əmsal, məşhur "Pearson" R əmsalını ümumiləşdirir və eyni zamanda qeyri-xətti asılılıqları nəzərə alır. Digər metodlar da qiymətləndirmədə istifadə olunub.

Tədqiqatçılar CRAI (Climate Reconstruction Artificial Intelligence) adlandırdıqları dərin öyrənmə texnikasının bir neçə interpolyasiya metodundan üstün olduğunu müəyyən ediblər.

CRAI keçmiş ekstremal hadisələri yenidən qurmaq və sözdə "yenidən analiz məlumat dəstləri" ilə əhatə olunmayan zaman intervallarında məkan meyllərini müəyyən etmək qabiliyyətini nümayiş etdirib. İqlimin yenidən təhlili mövcud müşahidələrlə birlikdə iqlim modelindən istifadə etməklə müşahidə verilənlər bazasındakı boşluqları doldurur.

Bundan əlavə, CRAI əvvəllər məlum olmayan Avropa ekstremal hadisələrini, məsələn, 1929-cu ildəki kimi soyuq fəlakətlər və 1911-ci il istilik dalğası da daxil olmaqla istilik dalğaları aşkar edib. Bu cür ekstremal hadisələrlə bağlı məlumatların azlığı səbəbindən yalnız fraqmentləşdirilmiş sübutlar mövcuddur.

Paşa Məmmədli