Müasir iqtisadi sistemdə insanların sərvətini artırma yollarından biri də investisiya qoyuluşudur. Xüsusilə səhmlərə və digər qiymətli kağızlara sərmayə yatıran şəxslər üçün qazanc əldə etməyin iki əsas yolu var: səhmlərin qiymətinin artması və dividend ödənişləri. 

Valyuta.az bu yazıda dividend haqqında məlumatı təqdim edir. 

Dividend nədir, necə hesablanır, kimlərə verilir və bu prosesin hüquqi və maliyyə əsasları nədir?

Dividend səhmdar cəmiyyətlərin və ya digər mənfəət məqsədli hüquqi şəxslərin fəaliyyətindən əldə olunan xalis mənfəətin bir hissəsinin, bu hüquqi şəxslərin səhmdarları arasında bölüşdürülməsidir. Başqa sözlə desək, siz hər hansı bir şirkətin səhmini alırsınızsa və bu şirkət ili mənfəətlə başa vurubsa, o zaman siz həmin mənfəətdən müəyyən bir pay, yəni dividend ala bilərsiniz.

Dividendin verilməsi bir neçə mərhələdən ibarətdir:

Mənfəətin hesablanması:

Şirkət öz illik maliyyə fəaliyyətini başa vurduqdan sonra ümumi gəlirdən bütün xərcləri, vergiləri və digər öhdəlikləri çıxır və xalis mənfəət müəyyənləşdirilir.

İdarə heyətinin qərarı:

Şirkətin idarə heyəti bu xalis mənfəətin hansı hissəsinin dividendlərə ayrılacağını müəyyən edir.

Səhmdarların təsdiqi:

Dividend ödənişləri səhmdarların ümumi yığıncağında təsdiq olunduqdan sonra hüquqi qüvvəyə minir.

Ödəniş:

Qəbul edilən qərara əsasən, dividendlər səhmdarlara nağd pul, əlavə səhmlər və ya digər formada ödənilə bilər.

Dividendlər bir neçə formada ola bilər. Pul şəklində dividendlər ən geniş yayılmış formadır – səhmdarlara müəyyən məbləğ pul ödənilir. Səhmlə verilən dividendlərdə isə şirkət səhmdarlarına əlavə səhmlər təqdim edir. Əmlak dividendinə nadir hallarda rast gəlinir. Belə ki, şirkət öz əmlakının bir hissəsini dividend kimi təqdim edir.

Dividendin bir çox üstünlükləri var. Dividendlər səhmdarlar üçün passiv gəlir mənbəyidir. Səhmdar aktiv işləmədən, sadəcə investisiya edərək gəlir əldə edir. Daim dividend verən şirkətlər adətən sabit maliyyə göstəricilərinə malik olur. Bu da şirkətin maliyyə sağlamlığını göstərir. Yüksək və mütəmadi dividend verən şirkətlərin səhmlərinə tələb daha çox olur. Ona görə də investorlar üçün cəlbedicidir.

Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə əsasən, dividendlərə gəlir vergisi tətbiq olunur. Yəni dividend alan şəxs bu gəlirə görə dövlətə müəyyən faizlə vergi ödəməlidir. Şirkətlər isə dividend ödənişindən əvvəl bu vergini tutub dövlət büdcəsinə köçürə bilərlər.

Nəticə olaraq qeyd edək ki, dividend investorlara, yəni səhmdarlara, şirkətin əldə etdiyi mənfəətdən pay verməyin əsas yoludur. Bu, həm şirkətlərin səhmdarlarına qarşı məsuliyyətini, həm də fəaliyyətlərinin uğurunu nümayiş etdirir. Əgər sərmayə yatırmaq və passiv gəlir əldə etmək istəyirsinizsə, dividendləri nəzərə almaq mütləqdir. Bununla belə, yalnız dividend əsaslı deyil, həm də şirkətin ümumi fəaliyyəti, gələcək potensialı və risklərini də nəzərə almaq vacibdir.

Günay