Müasir dövrdə ölkələrin iqtisadi inkişafında xidmət sektorunun, xüsusilə turizmin rolu əhəmiyyətli dərəcədə artmaqdadır. Qlobal rəqabətin sərtləşdiyi şəraitdə dövlətlər turizm imkanlarını maksimum şəkildə istifadə etməyə çalışır. Turizm sadəcə istirahət və əyləncə deyil, həm də valyuta axını yaradan, yeni iş yerlərinin açılmasına təkan verən, dövlət büdcəsinə sabit gəlir gətirən vacib iqtisadi sahədir. Bu səbəbdən bir çox ölkələr turistlərin sayını artırmaq və xidmət sektorunu canlandırmaq üçün müxtəlif təşəbbüslər həyata keçirirlər.

Qonşu ölkələrin təcrübəsi göstərir ki, turizmin və əyləncə sektorunun inkişafı düzgün idarə olunanda həm iqtisadiyyata, həm məşğulluğa, həm də dövlət gəlirlərinə müsbət təsir göstərir. Gürcüstan turizmi cəlbedici edərək əhəmiyyətli uğur əldə edib, Qazaxıstan zonalaşdırma sistemini tətbiq edərək sektorun inkişafını stimullaşdırıb. Türkiyədə isə kazinoların qadağan olunması nəticəsində qeyri-leqal qumar fəaliyyətləri genişlənib, bu da qumar pullarının xaricə axmasına səbəb olub.

Dünya təcrübəsi göstərir ki, kazino sənayesi bir çox ölkənin iqtisadiyyatında əhəmiyyətli yer tutur və böyük gəlir mənbəyinə çevrilir. Məsələn, Makao, Monako, Sinqapur və ABŞ kimi ölkələr kazinolardan əldə etdikləri gəlirlərlə turizmi canlandırır, iş yerləri yaradır və dövlət büdcəsinə sabit gəlir gətirirlər. Bu ölkələrdə kazino sektoru ciddi qanunvericilik və şəffaf idarəetmə ilə nəzarət olunur, həmçinin qumar asılılığı və sosial risklərin qarşısını almaq üçün müxtəlif proqramlar həyata keçirilir.

Digər tərəfdən, kazino sənayesinin idarə olunmasında qeyri-leqal fəaliyyətlər, pul yuyulması və sosial fəsadlar da müşahidə olunur. Buna görə də dünya təcrübəsi göstərir ki, bu sahənin uğurlu inkişafı üçün rəqabət, şəffaflıq, vergi siyasətinin balansı və güclü nəzarət mexanizmləri zəruridir. Həmçinin, kazinoların yerləşdiyi yerlər coğrafi baxımdan məhdudlaşdırılmalı, reklam və fəaliyyətləri sərt qaydalarla tənzimlənməlidir ki, həm iqtisadi fayda, həm də sosial rifah təmin olunsun.

Hazırda Azərbaycanda kazinolar fəaliyyət göstərmir. Lakin ekspertlərin fikrincə, paytaxt Bakıda kazinoların fəaliyyətə başlaması şəhər turizmini və əyləncə sektorunu gücləndirə, otel və restoran biznesini canlandıra, yeni iş yerləri yarada, xarici valyuta axınına müsbət təsir göstərə, dövlət büdcəsinə sabit gəlir gətirə bilər. Eyni zamanda, kölgə iqtisadiyyatında olan qumar pullarının leqallaşmasına da xidmət edə bilər.

Qeyd olunur ki, kazinoların açılması yalnız rəqabətli və şəffaf mühitdə, dövlət nəzarəti altında mümkün olmalıdır. Vergi siyasəti məntiqi səviyyədə saxlanmalı, amma dövlətə davamlı və sabit gəlir təmin edilməlidir. Bundan başqa, qumar oyunlarının mənfi təsirlərinin qarşısını almaq üçün ciddi sosial və hüquqi tədbirlər görülməlidir. Qumar asılılığı, ailə büdcələrinin dağıdılması, sosial fəsadlar və çirkli pulların yuyulması kimi risklər daim nəzərə alınmalıdır.

Bu səbəbdən kazinoların fəaliyyəti zamanı oyunçuların şəxsiyyəti identifikasiya edilməli, yaş məhdudiyyətləri qoyulmalı, nağdsız və izlənilə bilən ödəniş sistemləri tətbiq edilməlidir. Kazinolar coğrafi baxımdan məhdudlaşdırılmalı, onların reklamına ciddi nəzarət olunmalıdır. Həmçinin, milli təhlükəsizlik, ictimai asayiş və sağlamlıq səbəblərinə görə dövlət kazinoların fəaliyyətini müvəqqəti və ya daimi olaraq dayandırmaq hüququna malik olmalıdır.

Əgər bu ciddi tələblər yerinə yetirilməzsə, kazinoların açılması iqtisadi rifaha və turizmin inkişafına fayda verməyəcək, əksinə cəmiyyətdə sosial pozuntuları artıracaq, hüquqi nəzarəti zəiflədəcək və mənəvi dəyərləri sarsıdacaq. Nəticədə dövlətin qazancından çox, cəmiyyətin itkiləri ortaya çıxacaq.

Bu mənzərə göstərir ki, kazinoların açılması məsələsi yalnız tam şəffaflıq və dövlət nəzarəti təmin olunmaqla, eləcə də sosial məsuliyyət prinsipinə əsaslanmaqla düşünülməlidir. Yalnız belə olduqda, bu sahə ölkənin iqtisadiyyatına və turizm potensialına fayda verə bilər. Əks halda, yanlış addımlar cəmiyyət üçün ağır sosial və iqtisadi fəsadlar yarada bilər. Azərbaycanın özünəməxsus sosial və mədəni xüsusiyyətləri nəzərə alınaraq, bu məsələ hərtərəfli və ehtiyatla yanaşılmalıdır.

Dünya təcrübəsi göstərir ki, kazino sənayesi düzgün idarə olunduqda ölkələr üçün böyük gəlir mənbəyinə çevrilir, eyni zamanda turizm sektorunun inkişafına, yeni iş yerlərinin yaradılmasına və valyuta axınının artmasına səbəb olur. Lakin, bununla yanaşı, bu sahədə sosial problemlərin, qumar asılılığının və digər neqativ hallarının qarşısını almaq üçün ciddi nəzarət mexanizmləri vacibdir.

Azərbaycan üçün də kazinoların fəaliyyətə başlaması həm iqtisadi, həm də sosial cəhətdən balanslaşdırılmış qərarlarla mümkün olmalıdır. Bu, yalnız şəffaf, rəqabətli və qanunvericiliyə uyğun şəraitdə reallaşarsa, ölkəmizin turizm və xidmət sektorunun inkişafına real töhfə verə bilər, əks halda risklər və mənfi təsirlər daha çox ola bilər.