Amerikanın "Interlune" adlı kosmik texnologiyalar şirkəti kənd təsərrüfatı texnikası istehsalçısı "Vermeer" ilə birlikdə Ayda nadir tapılan helium-3 izotopunu çıxarmaq üçün xüsusi qurğunun prototipini hazırlayıb. 

Valyuta.az xəbər verir ki, bu barədə Space.com portalı məlumat yayıb.

Şirkətin həmtəsisçisi və baş direktoru Rob Meyerson bildirib: "Ayda avadanlıq işlətmək tamamilə fərqli səviyyədə etibarlılıq və məhsuldarlıq standartları tələb edir".

Yeni qurğu saatda təxminən 100 ton ay torpağını – regolitini emal edə bilir. Bu prosesin əsas məqsədi helium-3 əldə etməkdir. Helium-3 – iki proton və bir neytrondan ibarət olan, yüngül və stabil helium izotopudur.

Helium-3 Yer üzündə son dərəcə az tapılan maddədir və onu əldə etmək olduqca çətindir. Uzun illərdir ki, bu izotopun gələcəkdə enerji mənbəyi kimi istifadəsi haqqında fərziyyələr mövcuddur, lakin bu ideyaların bir çoxu hələ də spekulyativ xarakter daşıyır.

Mütəxəssislərin fikrincə, Ayda helium-3 ehtiyatları Yer üzündə olduğundan qat-qat çoxdur. Lakin onun Ay səthindən çıxarılması və Yerə daşınması məsələsi hələ də texniki və iqtisadi baxımdan ciddi müzakirə olunur. Bəzi ekspertlər hesab edir ki, helium-3-ün çıxarılması və daşınma xərcləri onu real enerji mənbəyi kimi iqtisadi cəhətdən əlverişsiz edə bilər.

Qeyd edək ki, daha əvvəl Qərb ekspertləri Çin tərəfindən Ayın cənub qütbündə baza tikintisi planlarının olduğunu açıqlayıblar. Bu baza həm Ay səthində, həm də onun orbitində düyün şəbəkələrinin yaradılmasını nəzərdə tutur.

Çinli alimlər həmin bazanın enerji ilə təminatı üçün nüvə, günəş və radioizotop mənbələrindən istifadə etməyi planlaşdırırlar. Həmçinin planlar çərçivəsində Aydakı fəaliyyətə pilotsuz nəqliyyat vasitələrinin və "tullanma qabiliyyətinə malik" qurğuların göndərilməsi də daxildir.

Bildirilir ki, Çin artıq Ayın cənub qütbündə su axtaracaq uçan robot hazırlayıb və onun missiyası 2026-cı ildə başlaya bilər.

Paşa Məmmədli