Azərbaycanda rəqəmsal aktivlərə artan maraq fonunda, kriptovalyutaların tənzimlənməsi və blokçeyn texnologiyalarının tətbiqi üçün əlverişli normativ mühitin yaradılması ilə bağlı təşəbbüslərin müzakirə edildiyi bir şəraitdə, kriptovalyutaya uzunmüddətli investisiya strategiyaları mövzusu xüsusi aktuallıq qazanır.

Kriptovalyuta bazarı: dövrlər necə işləyir

Kriptovalyuta bazarı artım və enmə dövrlərinə həssasdır və bu baxımdan iqtisadi fəsilləri xatırladır: yüksəlişdən sonra mütləq tənəzzül gəlir. Qiymət artımı adətən eyforiya və tələbatın artması ilə müşayiət olunur, bunun ardınca isə korreksiya və marağın soyuması baş verir.
Tarixən bu dövrlər, o cümlədən, bitkoinin halvinqləri - yeni blokların hasilatı üçün verilən mükafatın azaldığı hadisələrlə üst-üstə düşür. Məsələn, 2017-ci ildəki sürətli artımdan sonra bazar kəskin şəkildə enişə keçdi və növbəti sabit yüksəliş yalnız 2020-ci ildə başladı.
Bu qanunauyğunluğu anlamaq investorların eniş dövrlərində sakit qalmasına və panikaya qapılmamasına kömək edir. Tarixi qrafiklərin və makroiqtisadi faktorların təhlili, daha düşünülmüş və uzunmüddətli investisiya mövqeyinin formalaşdırılmasında praktik dəstək ola bilər.

Strategiyanın formalaşdırılması: orta qiymətlə alma və uzunmüddətli saxlama

Əgər sistemli yanaşma tətbiq olunarsa, kriptovalyutalara investisiya mütləq şəkildə yüksək risklərlə müşayiət olunmur 

Orta qiymətlə alma strategiyası (Dollar-Cost Averaging, DCA)

DCA strategiyası bazardakı cari qiymətdən asılı olmayaraq aktivlərin müntəzəm olaraq eyni məbləğlə alınmasını nəzərdə tutur. Bu yanaşma qısamüddətli volatilliyin təsirini azaldır və bazara daxil olmaq üçün “ən uyğun anı” təxmin etməyə ehtiyac yaratmır.

Qeyri-sabitlik şəraitində DCA strategiyası investorun maliyyə intizamını qoruyaraq portfeli sabit orta qiymətlə formalaşdırmasına kömək edir. Bu gün bu yanaşmanı Binance platformasındakı Auto-Invest kimi xüsusi xidmətlər vasitəsilə avtomatlaşdırmaq mümkündür.

Uzunmüddətli saxlanma (HODLing)

HODLing - bu, kriptoaktivlərin hətta bazarda enişlər zamanı belə portfeldə uzun müddət saxlanması təcrübəsidir. Bu yanaşma kriptovalyutaların uzunmüddətli dəyər artımına inama əsaslanır. Bununla belə, yalnız bir aktivlə kifayətlənmək düzgün deyil, aktivlərin əvvəlcədən dəyərləndirilmiş müxtəlif layihələr üzrə diversifikasiyası vacibdir.

Risklərin idarə olunması və təhlükəsizlik

Kriptovalyuta bazarı artıq tamamilə tənzimlənməyən bir mühit deyil, lakin risklər hələ də yüksək olaraq qalır. Bu səbəbdən, risklərin düzgün idarə olunması və təhlükəsizlik qaydalarına əməl olunması uzunmüddətli strategiyanın vacib elementidir.

Risk menecmentinin əsas prinsipləri:

•    Yalnız itirilməsi ciddi nəticələrə səbəb olmayacaq vəsaitlərlə investisiya etmək məqsədəuyğundur.
•    Hədəflər əvvəlcədən müəyyənləşdirilməlidir: investor qısamüddətli spekulyasiyaya yönəlib, yoxsa uzunmüddətli yığım strategiyasına üstünlük verir?
•    Portfelin vaxtaşırı balanslaşdırılması vacibdir, xüsusilə də ayrı-ayrı aktivlərin dəyərində ciddi dəyişikliklər baş veribsə.

Təhlükəsizlik üzrə tövsiyələr:

•    Aktivlərin bir hissəsini fiziki pul kisələrində saxlamaq tövsiyə olunur, çünki bu cür cüzdanlar şəxsi açarlara oflayn giriş imkanı verir.
•    İki faktorlu identifikasiya (2FA) funksiyasını birjalarda və kripto-cüzdanlarda aktivləşdirmək lazımdır.
•    Fişinq hücumlarına və şübhəli keçidlərə qarşı ehtiyatlı olmaq vacibdir.
•    Proqram təminatını vaxtaşırı yeniləmək, mümkün boşluqların və təhlükəsizlik zəifliklərinin qarşısını almağa kömək edir.

Rəqəmsal aktivlər: investisiyadan əlavə faydalar

Kriptovalyuta təkcə investisiya aləti deyil. Bu maliyyəyə, mülkiyyətə və məlumatların ötürülməsinə yanaşmanı dəyişən bir texnologiyadır.

Dünyada 1,4 milyarddan çox insan ənənəvi bank xidmətlərinə çıxış imkanına malik deyil. Kriptovalyutalar bu insanlara stabilkoinlər (stablecoins), desentralizasiya olunmuş maliyyə platformaları (DeFi) və komissiyasız beynəlxalq pulköçürmə imkanı yaradaraq alternativ təklif edir. Bu isə yeni iqtisadi imkanların yaranmasına və maliyyə inklüzivliyinin artmasına səbəb olur.

Kriptovalyuta getdikcə daha çox praktik ssenaridə istifadə olunur, gündəlik ödənişlərdən tutmuş logistika, sığorta və daşınmaz əmlak sahəsində prosesləri optimallaşdıran smart tipli müqavilələrə qədər. Getdikcə daha çox layihə aktivlərin tokenləşdirilməsi sahəsində fəaliyyət göstərir və rəqəmsal və ya fiziki mülkiyyətin yeni formatlarını yaradır.

Bu səbəbdən, qısamüddətli spekulyasiyadan imtina edib sistemli və strateji yanaşma seçmək, təkcə investisiyaları daha effektiv idarə etməyə deyil, maliyyə sistemində baş verən texnoloji transformasiyanın bir hissəsinə çevrilməyə imkan verir.

Uzunmüddətli oyun yalnız gəlir məsələsi deyil. Bu, mövcud dalğalanmaların arxasında daha dərin prosesləri görmək bacarığıdır.