Çinin imtina etdiyi "Boeing" təyyarələrini bu ölkə almaq istəyir

Hindistan Hava Yolları ("Air India") Çin hava yolu şirkətlərinin qəbul etmədiyi "Boeing" təyyarələrini almaq istəyir. 

Valyuta.az xəbər verir ki, məsələ ilə tanış olan və adlarının açıqlanmasını istəməyən şəxslərin verdiyi məlumata görə, "Tata Group" şirkətinə məxsus olan və yenidən qurulma prosesini sürətləndirməyə çalışan Hindistan aviaşirkəti ABŞ istehsalı olan təyyarələrin Çin üçün nəzərdə tutulmuş partiyasını almaq üçün "Boeing" ilə danışıqlar aparmaq niyyətindədir.

Bu təşəbbüs ABŞ və Çin arasında qarşılıqlı gömrük tarifləri qüvvəyə minmədən öncə həyata keçirilə bilər. Həmin mənbələr əgər mövcudluq olarsa, "Air India"nın gələcək çatdırılma üçün boş yerlər əldə etməkdə də maraqlı olduğunu bildiriblər.

Şirkət mart ayına qədər Çi aviaşirkətləri üçün istehsal olunmuş 41 ədəd "737 Max" tipli təyyarəni qəbul edib. Lakin kokpit səsyazma cihazlarında istifadə olunan litium batareyalarla bağlı təhlükəsizlik narahatlıqları səbəbindən bəzi çatdırılmalar təxirə salınıb.

"Air India" və "Boeing" nümayəndələri məsələyə münasibət bildirməkdən imtina ediblər. "Bernama" agentliyinin bazar günü yaydığı məlumata əsasən, "Malaysia Aviation Group Bhd." da Çindən boşalan çatdırılma yerləri üçün "Boeing" ilə danışıqlar aparır.

"Bloomberg News"in ötən həftə yaydığı məlumata görə, Pekin rəhbərliyi Çin aviaşirkətlərinə ABŞ istehsalı olan təyyarələri qəbul etməməyi tövsiyə edib. Bu qərar, ABŞ mallarına 125%-ə qədər gömrük vergisinin tətbiqindən sonra verilib. Həmin vaxt təxminən 10 təyyarənin çatdırılması planlaşdırılırdı və bəzi "737 Max" modelləri sonradan ABŞ-a geri qaytarılıb.

Hazırda hazrlanmış və ya hazırlanmaqda olan "Boeing" təyyarələrinin satışında çətinliklər mövcuddur. Bu çətinliklər əsasən təyyarələrin kabin konfiqurasiyalarının ilkin sifarişçi tərəfindən müəyyənləşdirilməsi və bəzi ödənişlərin artıq həyata keçirilməsi ilə bağlıdır.

Çinli olmayan aviaşirkətlərin marağı, ticarət müharibəsinin davam etməsi şəraitində ABŞ-ın əsas ixracatçılarından biri olan "Boeing" üçün yaranmış riskləri qismən azalda bilər. Lakin bu vəziyyət, ehtiyatda saxlanılan "737" modellərinin istehsal olunduğu və "kölgə zavod" adlandırılan müəssisələrin bağlanması cəhdlərini çətinləşdirə bilər. "Boeing"in bu həftə maliyyə hesabatlarını açıqlayacağı və vəziyyətlə bağlı yenilənmiş məlumat verəcəyi gözlənilir.

Vaşinqton və Pekin arasında davam edən gərginlik, son illərdə Avropa istehsalçısı "Airbus SE" şirkətinə Çində "Boeing"ə qarşı üstünlük qazandırıb. Uzunmüddətli perspektivdə isə bu vəziyyət "Boeing"i dünyanın ən böyük təyyarə bazarlarından birinin kənarında qalmaq riski ilə üz-üzə qoyur.

Məlumatlara görə, "Air India", onun aşağı büdcəli bölməsi olan "Air India Express" üçün artıq istehsal olunmuş "Max" model dar gövdəli təyyarələrlə maraqlanır. Şirkət, Hindistanın bazar lideri olan "IndiGo" ilə rəqabət çərçivəsində bu aşağı maliyyətli bölməni gücləndirmək niyyətindədir.

Təyyarələr adətən "Bengaluru" şəhərində yenidən rənglənir. "Air India Express" 2026-cı ilin aprel ayına qədər aldığı təyyarələrdə biznes sinfini iqtisadi siniflə əvəz etməyi planlaşdırır. Lakin bu proses təchizat zəncirindəki problemlər səbəbindən ləngiyir.

Şirkətin 2023-cü ildəki sifarişlərindən qalan 140 dar gövdəli təyyarənin çatdırılmasının 2026-cı ilin martından sonra başlaması gözlənilir. Bu da yeni sərbəst buraxılmış "Boeing" təyyarələrini əldə edə bilməyəcəyi halda "Air India"nı "IndiGo" qarşısında geri salma riskini artırır.

"Air India"nın böyüməsi həmçinin bəzi təyyarələrin müvəqqəti olaraq park edilməsi, bəzi "Airbus" modellərinin mərhələli şəkildə istismardan çıxarılması və yenidənqurma proqramı ilə də yavaşlayacaq. İcraçı direktor Kempbell Uilson ötən ay bildirib ki, şirkət köhnə kabinləri və yenilənmə gecikmələrini kompensasiya etməyə çalışarkən, müştəriləri daha sərfəli qiymətlərlə cəlb etməyə çalışır.

Paşa Məmmədli