"Aramco" dünyanın ən böyük dividend ödənişini azaltmağı planlaşdırır. Bu addım Səudiyyə Ərəbistanının büdcəsinə mənfi təsir göstərsə də, şirkətin öz maliyyə yükünü yüngülləşdirmək məqsədi daşıyır.  

Valyuta.Az "Bloomberg"ə istinadən xəbər verir ki, şirkət bu gün yaydığı açıqlamada 2025-ci ildə ümumi dividend ödənişinin təxminən 85 mlrd. $ olacağını bildirib. Bu, keçən ilki 124 mlrd. $-lıq ödənişlə müqayisədə əhəmiyyətli dərəcədə azalmadır. 

Ödənişin azaldılması əvvəlcədən elan edilmiş siyasətə uyğun həyata keçirilir və həm investorlar, həm də iqtisadçılar üçün diqqət mərkəzində olan bir məsələdir. Çünki bu dividendlər krallığın iqtisadiyyatını transformasiya etmək məqsədi daşıyan çox trilyonluq plan çərçivəsində büdcənin əsas elementinə çevrilib.  

Bu qərar Səudiyyə Ərəbistanını mühüm bir seçim qarşısında qoyur: ya "Aramco"nun balans hesabatında gərginliyi artırmaq, ya da büdcə kəsirinin genişlənməsinə yol vermək. Şirkət son vaxtlar xalis borc vəziyyətinə düşüb və bu, bir il əvvəlki 27 mlrd. $-dan çox olan xalis nağd vəsaitlə müqayisədə kəskin dönüş deməkdir. Ötən il ümumi dividend şirkətin sərbəst pul axınından təxminən 40 mlrd. $ daha çox olub. Bu, investisiya və digər xərclər nəzərə alındıqdan sonra əməliyyat fəaliyyətindən qalan məbləği ifadə edir.  

Səhmlərin dəyəri azalır  

"Aramco"nun səhmləri 2,4%-dək ucuzlaşaraq oktyabrdan bəri ən aşağı gündaxili səviyyəyə düşüb. Şirkətin səhmləri "Exxon Mobil" və "Shell" kimi iri neft şirkətlərinin səhmləri ilə müqayisədə zəif performans göstərib.  

Dividend ödənişi iki hissədən ibarətdir: əsas ödəniş və gəlirlə bağlı dəyişən hissə. "Aramco" daha əvvəl elan etmişdi ki, 2025-ci ildən etibarən xüsusi dividend yalnız sərbəst pul axınından – əsas dividend və investisiyalar ödənildikdən sonra – veriləcək. Şirkət bu gün də bu siyasətə sadiq qalacağını təsdiqləyib.  

Bundan əlavə, şirkət IV rübdə əsas dividend ödənişinin 21,1 mlrd. $ olacağını və bunun bir il əvvələ nisbətən 4,2% artdığını bildirib. Bu templə 2025-ci ildə demək olar ki, bütün dividend ödənişi yalnız əsas hissədən ibarət olacaq. 2024-cü ilin sonuna qədər olan altı rübdə hər rüb üçün 10,8 mlrd. $ təşkil edəcəyi bildirilən xüsusi ödəniş isə demək olar ki, tamamilə ləğv ediləcək və I rübdə cəmi 200 milyon $-a endiriləcək.  

Gəlirlərin azalması  

Dividend siyasəti "Aramco"nun gəlirlərinin zəiflədiyi dövrə təsadüf edir. Bunun əsas səbəbi neftin qiymətinin aşağı olması və hasilatın son üç ilin ən aşağı səviyyəsinə yaxınlaşmasıdır. Qlobal iqtisadi artım perspektivlərinin zəifliyi və azalan tələbat London bazarında neftin qiymətini son üç ayın minimumuna endirib. Brent markalı neftin orta qiyməti bu il 77 $-dan aşağıdır ki, bu da Səudiyyə Ərəbistanının büdcəsini balanslaşdırmaq üçün ehtiyac duyduğu 90 $-dan xeyli aşağıdır.  

2024-cü il üçün "Aramco"nun xalis mənfəəti 393,89 mlrd. riyal (105 mlrd. $) olub ki, bu da "Bloomberg" analitiklərinin proqnozlarından bir qədər aşağıdır. Təxminən 85 mlrd. $-lıq sərbəst pul axını isə ümumi dividend ödənişindən az olub.  

Büdcə kəsiri və borc satışı  

Riyad artıq 2025-ci ildə təxminən 27 mlrd. $-lıq büdcə kəsiri proqnozlaşdırır. Dövlətdən gələn gəlirlərin xərcləri ödəməkdə kifayət etməyəcəyi gözlənilir. Keçən il hökumət və dövlət qurumları təxminən 50 mlrd. $-lıq borc satışı həyata keçirərək bu boşluğu qismən bağlamışdı. Hökumət bu il də 14 mlrd. $-dan çox istiqraz satıb və bununla inkişaf etməkdə olan bazarlar arasında ən böyük borcalan olub.  

Bundan əlavə, "Aramco" ötən il buraxdığı 9 mlrd. $-lıq dollar və İslam istiqrazlarından sonra yenidən borc satmağı planlaşdırır. Şirkətin maliyyə direktoru Ziyad əl-Mürşid noyabr ayında verdiyi müsahibədə bunu təsdiqləyib.  

Rəhim