Sitrusçuluğun geniş yayıldığı Lənkəran-Astara rayonlarında son günlər müşahidə olunan şaxtalı hava sitrus bağlarına mənfi təsir edib. Xüsusilə, daha çox gəlir əldə etmək ümidi ilə bəzi təsərrüfatçılar limon məhsulunu hələ də ağaclarda saxlayırlar ki, qiymətlər yüksələndə satsınlar. Lakin hava şəraitinin şaxtalı keçməsi məhsulun donvurma riskini artırır və fermerlərin daha ehtiyatlı davranmasını zəruri edir.

Lənkəranlı fermerlər qış mövsümündə limon ağaclarını və meyvələrini qorumaq üçün əsasən polietilen örtüklərdən istifadə edirlər. Lakin bu örtüklər yalnız müəyyən şaxta dərəcəsinə qədər təsirli olur. Temperatur daha da aşağı düşdükdə isə əlavə qoruyucu tədbirlərə ehtiyac yaranır. Bu tədbirlər arasında süni qızdırıcıların istifadəsi, dumanlama üsulu və ya xüsusi izolyasiya materialları ilə ağacların örtülməsi kimi metodlar yer alır.

Lənkəranlı fermer Mürsəl Ağayevin sözlərinə görə, sitrus növlərinin ağacları təxminən 5-7 dərəcə şaxtaya tab gətirə bilir. Lakin sitrus meyvələrinin özləri daha həssas olduğu üçün temperaturun -1 dərəcədən aşağı düşməsi onların zədələnməsinə və məhv olmasına gətirib çıxara bilər. Bu, xüsusilə limon, portağal və naringi kimi meyvələr üçün ciddi təhlükə yaradır. Çünki meyvələr donduqda həm dad keyfiyyətini itirir, həm də bazar dəyəri kəskin şəkildə aşağı düşür. Ona görə də təsərrüfatçılara ehtiyat tədbirlər görmələri, sitrus ağaclarını mümkün qədər qorumaq üçün müxtəlif üsullardan istifadə etmələri tövsiyə olunur.

“Bizim ən çox tətbiq etdiyimiz üsullardan biri ikiqat örtüklərdən istifadə etməklə istixanaların yaradılmasıdır. Bu örtüklər əsasən polietilen və ya xüsusi izolyasiya materiallarından hazırlanır və ağacların üzərinə çəkilir. İkiqat örtük istifadəsinin əsas üstünlüyü örtüklərin arasında hava təbəqəsi yaratmasıdır. Bu hava təbəqəsi istilik izolyasiyası funksiyasını yerinə yetirir və şaxtanın içəri keçməsinin qarşısını alır. Beləliklə, bu cür qoruyucu tədbirlər sayəsində ağaclar və meyvələr təxminən 6-7 dərəcə şaxtaya davamlı olur. Lakin temperatur daha da aşağı düşdükdə, yəni -7 dərəcədən aşağı qeydə alındıqda, artıq bu örtüklər də kifayət etmir. Belə vəziyyətlərdə təcrübəli fermerlər əlavə qoruyucu vasitələrdən istifadə etməli olurlar. Məsələn, bəzi təsərrüfat sahibləri bağlarda süni istilik mənbələri quraşdırır, bəziləri isə dumanlama üsuluna müraciət edir. Dumanlama üsulu bağın içində müəyyən qədər isti hava qatının yaranmasına kömək edir və şaxtanın təsirini azaldır. Həmçinin bəzi fermerlər torpaq səthinə üzvi materiallar, məsələn, saman və ya xüsusi qoruyucu örtüklər səpərək, köklərin şaxtadan qorunmasını təmin edirlər”, – deyə Mürsəl Ağayev bildirir.

Lənkəranlı fermerlər alıcılara keyfiyyətli limon seçmək üçün bəzi tövsiyələr də veriblər. Onların sözlərinə görə, bazardan və ya təsərrüfatlardan limon alarkən diqqətli olmaq vacibdir. Alıcılar bazardan limon alarkən onun yerli və təbii olmasına fikir verməlidirlər. Lənkəran və Astara limonları keyfiyyət və dad baxımından üstündür. Hərçənd ki, bazarlarda xaricdən gətirilən limon da kifayət qədərdir.

“İlk növbədə, limonun xarici görünüşünə baxmaq lazımdır, tam yetişmiş limon parlaq sarı rəngdə olur. Əgər yaşıla çalırsa, hələ tam yetişməyib. Üzərində qaralmış ləkələr və ya yumşaq hissələr varsa, bu, meyvənin xarab olduğunu göstərir. Əgər eyni ölçüdə olan iki limondan biri digəri ilə müqayisədə daha ağırdırsa, bu o deməkdir ki, həmin limonun içində daha çox su var. Yüngül limonlar isə adətən quru olur. Əgər limonun qabığı çox qalındırsa, onun içində su azdır. Ancaq qalın qabıqlı limonlar efir yağları baxımından daha zəngindir və əsasən mürəbbə və rəndələmə üçün istifadə olunur”, – deyə lənkəranlı fermerlər bildirirlər.

©azərtac