Donald Tramp Ağ Evə qayıtmadan əvvəl ABŞ-nin "iqtisadi təhlükəsizliyini" gücləndirmək üçün Qrenlandiyanı satın almalı olduğunu bildirib.  

Şimal Qütb dairəsinin üstündə yerləşən bu bölgənin satılmadığı elan edilsə də, onun geniş və demək olar ki, toxunulmamış mineral yataqlarına maraq getdikcə artır.  

"Mədənçilik şirkəti" olan "Amaroq Minerals"in baş direktoru Eldur Olafsson Qrenlandiyadakı yüksək və iti dağların əslində "qızıl kəməri" olduğunu bildirir.  

Şirkət ətrafdakı dağ silsilələrini və vadiləri araşdıraraq digər qiymətli mineralları da axtarır və bu məqsədlə 10 min kvadratkilometrdən çox ərazini əhatə edən kəşfiyyat lisenziyası alıb.  

İslandiyalı direktorun sözlərinə görə, "biz mis, nikel və nadir torpaq elementləri axtarırıq. Bura hələ kəşf edilməmiş bir sahədir və böyük potensiala malikdir".  

Toxunulmamış sərvətlər...

Əsas düşərgədə Qrenlandiya, Avstraliya və Böyük Britaniyadan olan, köhnə kömür mədənçiləri də daxil olmaqla 100-dən çox işçi yerləşir.

"Amaroq" şirkətinin 2015-ci ildə satın aldığı mədən əvvəlki onillikdə əsasən fəaliyyət göstərsə də, həmin dövrdə qızılın qiymətinin düşməsi və yüksək istismar xərcləri səbəbindən bağlanmışdı.  

Lakin Olafsson indi bu mədənin mənfəət gətirəcəyinə əmindir. Şirkət bu il istehsalı artırmağı və qızılı külçələr halına gətirmək üçün tamamilə yeni emal zavodu tikməyi planlaşdırır.  

"Buradan hər ay bir çamadan dolu qızıl çıxara da bilərik, 30 min tonluq gəmi ilə daşıya da bilərik", - deyə Olafsson bildirir.  

O, Qrenlandiyanın unikal imkanlar təqdim etdiyini, çünki bölgənin böyük mineral ehtiyatlarının hələ də geniş ölçüdə toxunulmamış qaldığını vurğulayır:  

"Qərbin onilliklər boyunca ehtiyac duyacağı bütün mineralların tədarükçüsü ola bilər. Bu, çox nadir bir fürsətdir".  

Lakin hazırda bütün adada cəmi iki aktiv mədən fəaliyyət göstərir.  

Qrenlandiya rəsmi olaraq Danimarkanın bir hissəsi olsa da, təbii sərvətlərini müstəqil şəkildə idarə edən özünüidarəetməyə malikdir.  

O, mobil telefonlardan tutmuş batareyalara və elektrik mühərriklərinə qədər müxtəlif sahələrdə həyati əhəmiyyət daşıyan nadir torpaq elementlərinin dünyanın səkkizinci ən böyük ehtiyatına sahibdir. Burada həmçinin böyük miqdarda litium və kobalt kimi digər mühüm metallar da mövcuddur.  

Bölgədə neft və qaz da var, lakin yeni qazma işləri qadağandır və dərin dəniz mədənçiliyi aparılmır.  

Qrenlandiya İş Dünyası Assosiasiyasının direktoru Kristian Keldsenin sözlərinə görə, "qlobal geosiyasi vəziyyət hazırda dünyanın ən böyük adasına marağı artırıb". Çin dünyanın ən iri nadir torpaq metallarına malik olsa da, Qərb alternativ mənbələr əldə etməyə çalışır.  

HƏMÇİNİN OXU: Trampın "Qrenlandiya təhdidi": dörd mümkün ssenari

İcazələr verilib, lakin hələ görüləsi işlər var...

Qərb ölkələri Qrenlandiyanın mineral ehtiyatlarına çıxış əldə etməyə fokuslanıb. Çin də bu sahəyə maraq göstərsə də, təsiri məhdud olub.  

"Reuters"in məlumatına görə, ABŞ Qrenlandiyanın ən iri mədən layihəsinin çinli alıcılara satılmaması üçün Avstraliyalı bir mədənçilik şirkətinə təzyiq göstərir.  

Qrenlandiyanın iş, ticarət və xammal naziri Naaya Natanielsen bölgədəki minerallara marağın "son beş ildə artdığını" bildirərək əlavə edir: "Biz iqlim böhranı məsələsində diqqət mərkəzində olmağa alışmışıq. Həllin bir hissəsi olmaq istəyirik".  

Mədənçilik şirkətləri Qrenlandiyanın müxtəlif bölgələrində işlənə bilən mədən yataqlarını axtarır və bu məqsədlə 100-dən çox blok üçün icazələr verilib. Böyük Britaniya, Kanada və Avstraliyalı şirkətlər burada əsas xarici lisenziya sahibləri olsalar da, ABŞ cəmi bir lisenziyaya sahibdir.  

Lakin bu ərazilərin işlək mədənlərə çevrilməsi üçün hələ görüləsi çox iş var.  

Qrenlandiya mineral baxımından çox zəngin olsa da, burada "qızıl tələsikliyi" yavaş irəliləyir.  

ÜDM-i illik 3 milyard dolları keçən iqtisadiyyat hələ də dövlət sektoru və balıqçılıqla idarə olunur. Bundan əlavə, Danimarka hər il Qrenlandiyaya 600 milyon dollarlıq subsidiya ayırır.  

Qrenlandiyalı siyasətçilər ümid edirlər ki, mədənçilik gəlirləri bu asılılığı azaldacaq və müstəqillik səylərini gücləndirəcək. Lakin hazırda Qrenlandiya turizmdən daha çox gəlir əldə edir.  

Qrenlandiya Universitetinin eksperti Xavyer Arnaut bildirir ki, mədənçilik rəsmi olaraq hələ də müstəqillik üçün mühüm amildir: "Lakin praktik baxımdan çox az mədən lisenziyası verildiyini görürük".  

Nazir Natanielsen ABŞ və Aİ ilə tərəfdaşlıq qurulduğunu desə də, "bu sektora hələ də böyük miqdarda sərmayə qoyulmadığını" etiraf edir. O, qarşıdakı on il ərzində üç-beş yeni mədən açılacağını gözləyir.  

Mədənçiliyin çətinliyi...

Lakin Qrenlandiyada mədənçilik adanın uzaq yerləşməsi və sərt iqlimi səbəbindən çətin prosesdir. Dünyanın ən böyük adasının 80%-i buz təbəqəsi ilə örtülüb. Dağları sərt relyefə malikdir və yaşayış məntəqələri arasında yollar yoxdur.  

Danimarka və Qrenlandiya Geoloji Araşdırma Mərkəzindən Yakob Klöve Keydinq bildirir ki, "bura Arktik bölgədir": "İqlim və məhdud infrastruktur şəraiti çətinləşdirir. Buna görə də mədən açmaq olduqca bahalıdır".  

Bütün bu çətinliklər Qrenlandiyanı strateji baxımdan əhəmiyyətli, lakin eyni zamanda əlçatmaz bir mədənçilik mərkəzinə çevirir.  

Rəhim