ABŞ-ın süni intellekt çip istehsalçısı "Nvidia" şirkətinin (NVDA) səhmləri bazar ertəsi günü təxminən 17% dəyər itirərək çip sektoru və maliyyə bazarında ciddi satış dalğasına səbəb olub. Çinli startap "DeepSeek" tərəfindən təqdim edilən yeni süni intellekt modeli, bu texnologiyalara sərmayələrin səmərəliliyi barədə müzakirələrə yol açıb və daha qənaətcil süni intellekt həllərinin yaranması narahatlıq doğurub.

Valyuta.az xəbər verir ki, "Nvidia" şirkətinin bazar dəyəri bu eniş nəticəsində $589 milyard azalıb ki, bu da fond bazarı tarixində bir gündə qeydə alınan ən böyük itkilərdən biri kimi tarixə düşüb.

Çinin "DeepSeek" şirkəti 20 yanvar tarixində "OpenAI"-yə rəqib hesab edilən yeni süni intellekt modelini təqdim edib. ABŞ-da tanınmış vençur kapitalisti Mark Andriessen (Marc Andreessen) bu modeli “gördüyüm ən təsir edici və inanılmaz nailiyyətlərdən biri” kimi qiymətləndirib.

"DeepSeek"-in təqdimatı, bu şirkətin yeni süni intellekt modelinin təlim xərclərinin cəmi $5,6 milyon olduğunu açıqlamasından sonra baş verib. Müqayisə üçün, "OpenAI"-nin GPT-4 modeli $100 milyondan çox xərclə təlim alıb.

Bu xəbərlər süni intellekt modellərinin təlimi üçün tələb olunan çiplər və enerji ehtiyaclarının azalacağı barədə narahatlıq yaradıb. "Nvidia" isə indiyədək yüksək səviyyəli çiplərə olan artan tələbat sayəsində dünyanın ən böyük texnologiya şirkətlərindən birinə çevrilib.

"DeepSeek"-in innovasiyalarının geniş miqyasda qəbul ediləcəyi halda, model təlimi xərclərinin əhəmiyyətli dərəcədə azalacağı və ABŞ-ın iri texnologiya şirkətlərinin (hiperskalerlər) 1 milyon XPU/GPU klasterlərinə ehtiyacının azala biləcəyi vurğulanıb. "Raymond James" analitiki Srini Pajjuri investorlar üçün hazırladığı qeyddə bu ehtimalları səsləndirib. Bununla belə, o qeyd edib ki, "DeepSeek", əksinə, ABŞ şirkətləri arasında GPU-lara çıxış imkanlarının artırılması zərurəti yarada bilər.

Çip sektoru üzrə digər şirkətlərin səhmləri də zərər görüb. Bazar ertəsi "Broadcom" (AVGO) 17%-dən çox, "Micron" (MU) təxminən 12% və "Advanced Micro Devices" (AMD) isə 6%-dən çox dəyər itirib.

Eyni zamanda, "Bernstein" analitiki Steysi Rasqon "DeepSeek"-in modelinin təlim xərcləri ilə bağlı açıqlamalarını şübhə altına alıb. O bildirib ki, göstərilən xərclər "mimarlıq, alqoritmlər və məlumatlar üzərində aparılan əvvəlki tədqiqatlar və eksperimentlərin digər xərclərini əhatə etmir". Rasqon "DeepSeek"-in açıqlamalarını "son günlər sosial şəbəkələrdə yaranan həddindən artıq təlaşa layiq deyil" kimi dəyərləndirib.

"Nvidia" isə "DeepSeek" modelini "əla bir süni intellekt nailiyyəti" adlandırıb.

Bununla yanaşı, ABŞ-ın keçmiş prezidenti Co Bayden (Joe Biden) dövründə qəbul edilən ixrac məhdudiyyətləri "DeepSeek"-in yeni modellərin təlimini davam etdirmək imkanlarını çətinləşdirə bilər. Yeni qaydalara əsasən, Çinə "Nvidia" çiplərinin təkrar satıcılar vasitəsilə alınması və ya uzaq məlumat mərkəzlərində bu çiplərə çıxış məhdudlaşdırılıb. Bundan əlavə, Çin Hollandiya şirkəti "ASML"-dən ən qabaqcıl çip istehsalı avadanlıqlarını idxal etmək hüququndan məhrum edilib.

Eyni zamanda, ABŞ süni intellekt infrastrukturuna sərmayələrini artırır. Keçmiş prezident Donald Tramp (Donald Trump) ötən həftə “Stargate AI” layihəsini elan edib. Bu layihə çərçivəsində "SoftBank", "Oracle", "OpenAI" və BƏƏ-nin "MGX" şirkətinin maliyyə dəstəyi ilə dərhal $100 milyard dəyərində ABŞ məlumat mərkəzləri və infrastrukturuna sərmayə qoyulması planlaşdırılır. Layihənin növbəti dörd il ərzində daha $400 milyard sərmayə cəlb edəcəyi gözlənilir.

Əvəz Həsənov